Όταν δούλευα στο front desk μιας ιατρικής κλινικής, αναπόφευκτο κομμάτι της δουλειάς μου ήταν να ρωτάω και να καταχωρίζω τα στοιχεία των ασθενών. Προς έκπληξή μου, παρατήρησα ότι πολλοί άνθρωποι δεν θυμούνταν απέξω τον αριθμό τηλεφώνου τους, το ΑΜΚΑ ή την ημερομηνία γέννησης του παιδιού τους.
Ως ένα βαθμό, η ανησυχία και η αγωνία τους δικαιολογούσε το κενό της μνήμης τους. Υπήρχαν και αυτοί, όμως, που απλώς δεν θυμούνταν τις συγκεκριμένες πληροφορίες γιατί είχαν «αναθέσει» στο κινητό τους να τις συγκρατεί.
Τι Είναι η Ψηφιακή Αμνησία;
Ο όρος «ψηφιακή αμνησία» περιγράφει την αδυναμία μας να καταγράψουμε στη μνήμη πληροφορίες τις οποίες αποφασίζουμε να αποθηκεύουμε στις ψηφιακές μας συσκευές και, όποτε τις χρειαζόμαστε, να τις ανακαλούμε μέσω αυτών.
Το κινητό μας καταναλώνει λίγα μόνο megabytes για να αποθηκεύσει το τηλέφωνο του αγοριού/της κοπέλας μας ή τα γενέθλια του βαφτισιμιού μας, κι έτσι το μυαλό μας απαλλάσσεται από την ευθύνη να συγκρατεί αυτές τις πληροφορίες. Στο κινητό μας, εκτός από αριθμούς και σημαντικές ημερομηνίες, αποθηκεύουμε επίσης κωδικούς, φωτογραφίες, λίστες για πράγματα που έχουμε να κάνουμε… «Ιδιαίτερα βολικό», θα σκεφτούν οι περισσότεροι.
Σημαντικότητα της Πληροφορίας
Όμως, όπως φαίνεται, ό,τι δεν είναι αναγκαίο να θυμάται κάποιος είναι πολύ εύκολο να το ξεχνά. Τουλάχιστον, αυτό φάνηκε από την έρευνα της εταιρείας διαδικτυακής ασφάλειας Kaspersky Lab (2015), στην οποία πάνω από 6.000 άνθρωποι ρωτήθηκαν για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν τις ψηφιακές συσκευές ως εργαλεία αποθήκευσης δεδομένων, επιχειρώντας να διερευνήσουν πώς επηρεάζεται η ανάκληση και χρήση πληροφοριών.
Όσο περισσότερο επαφιέμεθα στις οδηγίες του GPS τόσο πιο πιθανό είναι να δυσκολευόμαστε να προσανατολιστούμε χωρίς αυτό, αφού οι εγκεφαλικές περιοχές που αναλαμβάνουν την πλοήγηση δεν είναι πια τόσο δραστήριες.
Μετά την αρχική έρευνα, η εταιρεία, θέλοντας να εξετάσει βαθύτερα το φαινόμενο, πραγματοποίησε νέα έρευνα σε 6 ευρωπαϊκές χώρες, η οποία αποκάλυψε ότι το ⅓ σχεδόν των συμμετεχόντων θεωρούσε τις ψηφιακές συσκευές επέκταση του εγκεφάλου του και βασιζόταν υπερβολικά στο κινητό και το πάντα προσβάσιμο διαδίκτυο.
Εμπιστοσύνη στα Κινητά και στα GPS
Αντίστοιχα με τη λήθη πληροφοριών που εμπιστευόμαστε στα κινητά μας, φαίνεται πως και η υπερβολική χρήση του GPS επηρεάζει τον εγκέφαλό μας. Αναζητώντας και βρίσκοντας διαρκώς τον δρόμο μας μέσω συσκευών πλοήγησης, «αδρανοποιείται» ο ιππόκαμπος, δηλαδή το τμήμα του εγκεφάλου που αφορά τη μνήμη και εμπλέκεται στην πλοήγηση, καθώς και ο προμετωπιαίος φλοιός, που είναι υπεύθυνος για τον σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων. Αντίθετα, η χρήση συμβατικών βοηθημάτων πλοήγησης, όπως οι χάρτες, που απαιτούν έναν βαθμό εμπλοκής, είναι σημαντικός παράγοντας χωρικής μάθησης.
Σε έρευνα της Maguire και των συνεργατών της από το University College London (2000), κατά την οποία αναλύθηκαν μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλων αδειοδοτημένων οδηγών ταξί του Λονδίνου και συγκρίθηκαν με εγκεφάλους ατόμων που δεν οδηγούσαν ταξί, παρατηρήθηκε ότι οι οπίσθιοι ιππόκαμποι των οδηγών ταξί ήταν σημαντικά μεγαλύτεροι σε σχέση με εκείνους των υποκειμένων ελέγχου. Φαίνεται, λοιπόν, ότι υπάρχει μια ικανότητα τοπικής πλαστικής αλλαγής στη δομή του υγιούς ενήλικου ανθρώπινου εγκεφάλου, ως απάντηση στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις.
Συνεπώς, όσο περισσότερο επαφιέμεθα στις οδηγίες του GPS τόσο πιο πιθανό είναι να δυσκολευόμαστε να προσανατολιστούμε χωρίς αυτό, αφού οι εγκεφαλικές περιοχές που αναλαμβάνουν την πλοήγηση δεν είναι πια τόσο δραστήριες.
Χειροτερεύει η Μνήμη Εξαιτίας της Τεχνολογίας;
Aυτό σημαίνει ότι η μνήμη μας χειροτερεύει εξαιτίας της τεχνολογίας; Η απάντηση δεν είναι ξεκάθαρη. «Αυτό που φαίνεται να συμβαίνει στις ψηφιοποιημένες ζωές μας είναι ότι χρησιμοποιούμε τη μνήμη μας διαφορετικά», λέει ο Paul Marsden, ερευνητικός ψυχολόγος στο London College Of Fashion, εννοώντας ότι, αντί να χρειάζεται να θυμόμαστε μια πληροφορία, χρειάζεται μόνο να θυμόμαστε πού θα τη βρούμε αποθηκευμένη.
Η εξάσκηση της μνήμης μπορεί να μας βοηθήσει να εμπιστευόμαστε περισσότερο το μυαλό μας και να μην είμαστε υπερβολικά εξαρτημένοι από το σημειωματάριο του κινητού μας.
Μάλιστα, κάποιοι υποστηρίζουν ότι, ιδιαίτερα στο επαγγελματικό περιβάλλον, η συνεργασία ψηφιακών εφαρμογών και ανθρώπινου μυαλού ενδεχομένως να μας ευνοεί καθώς, αποθηκεύοντας στοιχεία και δεδομένα σε ψηφιακές συσκευές, μπορεί να «απελευθερώσουμε χώρο» στον νου μας για άλλες, ίσως χρησιμότερες πληροφορίες και tasks.
Ωστόσο, χρειάζεται να προσέχουμε όταν χρησιμοποιούμε τα smartphones ως επέκταση της μνήμης μας. Ένας λόγος αφορά την υποκλοπή πληροφοριών μέσω του διαδικτύου, καθώς πολλοί δεν κάνουν χρήση λογισμικού προστασίας και δεν δημιουργούν αντίγραφα ασφαλείας, με συνέπεια να πανικοβάλλονται ακόμη και στη σκέψη ότι η συσκευή τους θα υποστεί βλάβη. Μια άλλη περίπτωση, που σίγουρα όλοι έχουμε αντιμετωπίσει, είναι όταν χάνεται το σήμα ή εξαντλείται η μπαταρία, με αποτέλεσμα να μένουμε μονάχα με όσα θυμάται απέξω το μυαλό μας.
Απαραίτητη η Εξάσκηση της Μνήμης
Ευτυχώς, το να θυμόμαστε σημαντικές πληροφορίες είναι μια κατακτημένη ικανότητα. Η εξάσκηση της μνήμης μπορεί να μας βοηθήσει να εμπιστευόμαστε περισσότερο το μυαλό μας και να μην είμαστε υπερβολικά εξαρτημένοι από το σημειωματάριο του κινητού μας.
Πιστέψτε στις δυνατότητες του μυαλού σας και δώστε του χρόνο να ανταποκριθεί. Την επόμενη φορά που θα τηλεφωνήσετε στη μαμά σας, προσπαθήστε να πληκτρολογήσετε τον αριθμό και να μην κοιτάξετε τις επαφές σας. Απομνημονεύστε μια απλή συνταγή μαγειρικής και πείτε τη στην καλύτερή σας φίλη. Μη βάζετε να χτυπά υπενθύμιση για κάθε ραντεβού που προγραμματίζετε. Η τεχνολογία είναι εδώ για να μας βοηθά, όχι για να μας επισκιάζει. Αυτό σημειώστε το, να το θυμάστε.
Δείτε ακόμη στην αθηΝΕΑ:
