Φωτογράφος του Μήνα | Μάρω Κουρή

Τη φετινή χρονιά στην αθηΝΕΑ σκεφτήκαμε να αναζητήσουμε προσωπικές ματιές. Τις ματιές 12 φωτογράφων: έναν/μία για κάθε μήνα του χρόνου. Η επιθυμία μας, να μοιραστούν μαζί μας αγαπημένες φωτογραφίες τους, αλλά και να αποκαλύψουν τον κόσμο τους πίσω από τα κλικ της μηχανής τους. Προσκεκλημένη φωτογράφος για τον Ιούνιο είναι η Μάρω Κουρή.

Η Μάρω Κουρή φωτογραφίζει και γράφει ασταμάτητα για την κοινωνική δικαιοσύνη στον κόσμο εδώ και 30 χρόνια, εστιάζοντας στην Αφρική και στην Ασία, στην Ιαπωνία, Ελλάδα και στη γη των Μαορί, τη Νέα Ζηλανδία.

Έχει παρακολουθήσει τα σεμινάρια του Κωνσταντίνου Μάνου (Magnum) και του Ed Kashi (VII, National Geographic). To έργο της παρουσιάζεται σε εκθέσεις διεθνώς, σε γκαλερί, σχολεία, παζάρια, παραγκουπόλεις.

Δημοσιεύει φωτογραφικά άρθρα στα National Geographic, BBC, LFI, Journal du Dimanche, Newsweek, Vice, Days Japan, Der Spiegel, Nzz, K, ΒΗΜΑgazino, Dagens Nyheter, CNN. Εργάζεται ως ανεξάρτητη φωτορεπόρτερ και εκπροσωπείται από το πρακτορείο Polaris Images στη Νέα Υόρκη. Εθελοντικά έχει συνεργαστεί με δομές, ψυχιατρεία, φυλακές καταυλισμούς αλλά και με νηπιαγωγείο του Σοβέτο – τότε γκέτο του Γιοχάνεσμπουργκ.

To ρεπορτάζ «Οδύσσεια, Ακολουθώντας τον Σύρο Άσεμ Άσνα από το Αιγαίο ως το Βερολίνο» διακρίθηκε παγκοσμίως. Η κρίση στην Ελλάδα, μέσα από το φωτογραφικό ρεπορτάζ «Σπαραγμός», άνοιξε το παγκόσμιο φεστιβάλ φωτορεπορτάζ Visa Pour L’Image στο Περπινιάν της Γαλλίας το 2012.

Ο κατάλογος των έργων και ημερών της Μάρως Κουρή, με τις διακρίσεις, τα βραβεία και τις εκθέσεις, είναι μακρύς.

Από τον Ιούνιο του 2015, μελετά τις ανθρώπινες σχέσεις και συμπεριφορές σπουδάζοντας Therapist Training στο International Institute for Therapy and Education στο Osho Humaniversity στην Ολλανδία και είναι πιστοποιημένη 4D Dream Coach. Ως Photo-4D Dream Coach διευκολύνει τους ανθρώπους, καθώς και στελέχη επιχειρήσεων, να έρθουν κοντά στον εαυτό τους και στην ομάδα (team-building) μέσω των βιωματικών εργαστηρίων «Φωτογραφίζοντας με το Κλικ της Καρδιάς μας», εμπλουτίζοντάς τα με mindfulness και wellbeing διαλογιστικές τεχνικές.

Περισσότερα για τη Μάρω Κουρή μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

«“Απαθανατίζουμε τη στιγμή”, λένε. Εκεί, είναι η Συνάντηση με τον εαυτό. Και αυτή είναι η πνευματική διάσταση της Φωτογραφίας».

Τι είναι αυτό που θα τραβήξει το βλέμμα και θα σας κάνει να σηκώσετε την κάμερα; Είναι ο φωτογράφος ένας καλλιτέχνης που φιλοσοφεί για μια στιγμή; Για όσο κρατάει ένα κλικ;

Eίναι ένα αεράκι φευγαλέο που με ακινητοποιεί και του παραδίνομαι… Είναι όλη η Ύπαρξη που μέσα σε μιαν ανάσα γίνεται εικόνα, κλικ! Είναι το βίωμα της έμπνευσης, η έκφραση, κλικ! Είναι όλα μέσα στην Παρουσία. «Απαθανατίζουμε τη στιγμή», λένε. Εκεί, είναι η Συνάντηση με τον εαυτό. Και αυτή είναι η πνευματική διάσταση της Φωτογραφίας.

Θα θέλατε μας συστήσετε τις αγαπημένες σας φωτογραφικές μηχανές;

Μμμμ. Ναι. Το πρώτο που μου ήρθε, από καρδιάς, είναι μια μικρή, όμορφη Agfa με πορτοκαλί κουμπί.

Είχε φακό με δαχτυλίδι διαφράγματος και εστίασης. Την είχαν οι γονείς μου στο σπίτι όπου μεγάλωσα. Η μητέρα μου τραβούσε ωραίες εικόνες κι ύστερα τις τύπωνε στο φωτογραφείο του κυρίου Ηλία Λογοθέτη, Ιουλιανού και Γ′ Σεπτεμβίου. Μετά έπαιρνε όμορφα άλμπουμ όπου τις κολλούσα. Έχω τα άλμπουμ αυτά. Κάπως έτσι μάλλον μπήκα στον κόσμο του… edit… χαχα. Πού να είναι τώρα άραγε αυτή η όμορφη μικρή φωτογραφική κάμερα; Αναστενάζω…

Θυμάμαι και τον πρώτο Α/Μ εκτυπωτή, σε ένα σπίτι όπου έζησα για λίγο, παιδί, στη Μόσχα.

Από την αναλογική κάμερα στην πλήρη ψηφιοποίηση. Καθώς αλλάζει ο εξοπλισμός, αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο φωτογραφίζουμε;

Νιώθω ευγνώμων που έμαθα φωτογραφία στην αναλογική της εποχή. Γιατί έμαθα να πειθαρχώ στην αναλογία. Η πειθαρχία είναι μια αρετή που τη χρειάζομαι. Είναι ζωτική ανάγκη.

Με την κάμερα και το φιλμ συνδέομαι, κουβεντιάζω. Όπως οι μουσικοί με την τραγουδίστρια, τον ηχολήπτη και τη μαέστρο. Εργάζομαι πάντα στο manual, μιας και εικαστικά μόνο η δημιουργός αποφασίζει πώς εκείνη τη στιγμή επιθυμεί την εικόνα – και όχι ο ηλεκτρονικός εγκέφαλος της μηχανής. Επίσης με το φιλμ, ξέρετε, υπήρχε εκείνος ο ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ χρόνος που γύρναγες το καρούλι και ο χρόνος της εστίασης μέχρι να κάνεις… κλικ.

Είναι ο χρόνος της σιωπής, ο χρόνος που παίρνεις την ανάσα για να νιώσεις βαθύτερα, στα σωθικά σου μέσα, στην καρδιά, και να ρωτήσεις: είναι αυτό το «κλικ» που λαχταρώ;

Θα μου πείτε: μα πώς γίνεται όλη αυτή η διεργασία μέσα στο ακαριαίο κλάσμα του χρόνου;

Γίνεται, επειδή έχει προηγηθεί πάρα πολλή εξάσκηση. Χρόνια φωτογράφιζα κάθε μέρα, όλη μέρα, και ύστερα ξενυχτούσα στη φωτεινή τράπεζα με τη λούπα πάνω από τα slides. Να διαλέξω το κάδρο με τη σύνθεση, το φως, την κίνηση και το σημαντικότερο… το άπιαστο, το μαγικό.

«Ο πόνος, λένε οι θεραπευτές, είναι θεραπεία. Το τραύμα έχει ενέργεια να σε ωθήσει στα όνειρά σου και να ξεπεράσεις τα εμπόδια. Αρκεί να εμπιστευτείς. Εγώ εμπιστεύτηκα αυτό το μονοπάτι μέσα από τη φωτογραφία».

Έρχονταν θυμάμαι παρέες από το εργαστήρι μου για να με πάρουν να βγούμε. Στις δύο τα χαράματα, που κάπως τα είχα φέρει σε μια τάξη –μαζί με την αρχειοθέτηση των slides–, βγαίναμε να χορέψουμε στο Folie της Αλεξάνδρας. Το μοναδικό τότε μπαράκι με μετανάστες από Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική. Το πρωί εργασία, χωρίς ύπνο. Μόνο με το κέφι της δημιουργικότητας.

Αυτό με ταξίδεψε στα πέρατα της γης, μαζί με την όρεξη να συνδέομαι με τους ευάλωτους του κόσμου, τις γυναίκες-αδελφές στην Αφρική και στην Ασία, τις φυλές, το προσφυγικό, τον πόνο.

Μα και με τα Όνειρα των ιδιαίτερα ευάλωτων ανθρώπων. Ο πόνος, λένε οι θεραπευτές, είναι θεραπεία. Το τραύμα έχει ενέργεια να σε ωθήσει στα όνειρά σου και να ξεπεράσεις τα εμπόδια. Αρκεί να εμπιστευτείς. Εγώ εμπιστεύτηκα αυτό το μονοπάτι μέσα από τη φωτογραφία.

Έπειτα από τρεις δεκαετίες που έγραφα άρθρα και τα δημοσίευα με φωτογραφίες στον διεθνή Τύπο, άρχισα να ξεδιψώ στο μονοπάτι της αυτογνωσίας, της θεραπείας και της πνευματικότητας. Τότε αναγνώρισα τα καθρεφτίσματά μου στις φωτογραφίες μου: η πηγαία Χαρά που φωτογράφιζα στους πονεμένους της γης, στα παιδιά που εργάζονταν, στις γυναίκες, ή ακόμη και στους ανθρώπους που πήραν τον ρόλο του θύτη ήταν ο δικός μου πόνος, η δική μου έλλειψη αγάπης και αποδοχής, και των προγόνων μου, της μάνας και της γιαγιάς μου, του πατέρα και του παππού μου.

Χρειαζόμαστε την επίγνωση του κλικ. Αλλιώς παγιδεύεται κάποιος στην ευκολία των κουμπιών και στην πληθώρα των πολλών κλικ. Είναι ξόδεμα σε όλα τα επίπεδα.

Επεξεργάζεστε τις φωτογραφίες σας; Η ψηφιακή επεξεργασία είναι απαραίτητη συνθήκη στη φωτογραφία σήμερα;

Φροντίδα είναι η κατάλληλη, θα έλεγα, λέξη. Μου αρέσουν οι προκλήσεις και οι προσκλήσεις που μου φέρνει η κάθε μέρα σε ΟΛΑ τα επίπεδα. Ναι, εμπνέομαι όταν κοιτάζω τις φωτογραφίες στον υπολογιστή μου και έχω τρία συγκεκριμένα εργαλεία – τα οποία και μοιράζομαι στα εργαστήρια: μοιάζει κάπως με ζωγραφική. Ως φωτορεπόρτερ, βέβαια, είμαι υποχρεωμένη να κρατώ την εικόνα όπως έχει, χωρίς να προσθέσω ή να αφαιρέσω οτιδήποτε.

Είναι καλό να βάζω και όρια. Φροντίζω αισθητικά και μινιμαλιστικά τον φωτισμό με πινελάκι – συνήθως φωτίζω τα φωτεινά. Μου το έμαθε μια ζωγράφος τα βράδια που ξενυχτούσαμε στο νοσοκομείο της Σπάρτης. Εγώ δίπλα στον πατέρα μου κι αυτή στον σύντροφό της. Υπήρχε ένα άδειο κρεββάτι με τραπέζι, που το είχαμε κάνει ατελιέ!

Αφήνω την έμπνευση να μιλήσει. Αυτό προτείνω στα εργαστήρια. Το θέμα, είτε είναι ταραχές στο Σύνταγμα, είτε ένα τοπίο, είτε ένας χορευτής, είτε ένα παζάρι στο Κάιρο, είναι μόνο η αφορμή.

Και εκεί την πάτησε η φωτογραφία… επειδή την έκαναν χρηστική. Δεν είναι χρηστική. Είναι χρήσιμη. Πολύ. Στη λύτρωση και στην κάθαρσή μας. Η ταυτότητά μου γράφει «Επάγγελμα: φωτορεπόρτερ-εκπαιδεύτρια».

Οι αποφάσεις στα θέματά μας, είτε είναι φωτορεπορτάζ είτε είναι βιωματικά εργαστήρια, έχουμε την επίγνωση ότι είναι χρήσιμα στο κοινό καλό.

Έχετε κάποιο παράδειγμα από τα φωτορεπορτάζ σας;

Το 2007 άκουσα στο ραδιόφωνο ότι δυο παιδιά πνίγηκαν καταπίνοντας το στρώμα τους. Μπήκα χωρίς δεύτερη σκέψη στο 2CW και έφθασα στο ΚΕΠΕΠ Λεχαινών. Σκέφτηκα να πω ότι είμαι πωλήτρια χυμών για να μπω, μα αισθάνθηκα ότι είναι εντάξει να πω την αλήθεια, και η τότε διευθύντρια μου είπε: «Μπες και μείνε όσο θες!».

Έμεινα και φωτογράφιζα πέντες μέρες και πέντε νύχτες. Κοιμόμουν στον ξενώνα των γονιών που ήταν… άδειος. Παρατημένα παιδιά, οι πιο δύσκολες επιστημονικά περιπτώσεις ασθενειών στη χώρα μας. Το φωτορεπορτάζ ουδέποτε δημοσιεύτηκε σε κάποιο ελληνικό έντυπο διότι, όπως έλεγαν, «θα χαλάσουμε την Κυριακή του αναγνώστη». Ο εργαζόμενοι ήταν ήρωες.

Έπειτα από λίγα χρόνια το βρήκε στην ιστοσελίδα μου η δημοσιογράφος Χλόη Χατζημαθαίου του BBC και έγινε γνωστό σε όλον τον κόσμο. Δυο παιδιά τότε από εκείνο το κέντρο βγήκαν από τα ξύλινα κλουβιά τους και πήγαν σχολείο. Αυτό συμβαίνει με το φωτορεπορτάζ! Βοηθάμε.

«Βοηθήθηκα, συνάντησα την καλοσύνη στο άγνωστο, στην πλατεία Ομονοίας, στην αστεγοσύνη, στο Γιοχάνεσμπουργκ, στις καλύβες μέσα στα μπάομπαμπ των φυλών της Αφρικής, στους κύκλους γυναικών…»

Εκτυπώνετε τις φωτογραφίες σας;

Είναι μεγάλη χαρά να βλέπω στα τυπογραφεία τους συνεργάτες να τυπώνουν τα κλικ στο  χαρτί. Δόξα τω Θεώ, έχω προσκληθεί από επαγγελματίες curators  σε αμέτρητες εκθέσεις στον κόσμο.

Είμαι ευγνώμων στους διευθυντές σύνταξης και αρχισυντάκτες, photo-editors ελληνικών και ξένων εντύπων και συναδέλφους ρεπόρτερς. Μεγάλο ευχαριστώ σε ανθρώπους που με εμπιστεύτηκαν στα πρώτα μου βήματα, στο Άλλο Βήμα, στο Έψιλον, στο ΒΗΜΑgazinο, και στο Κ, στα La Vanguardia, La Republica, εποχής Μεμή, Λάλα, Σοφιανού, Παπαδόπουλου, Τσίρου, Pepe Baeza, Massimo Pizzocaro –της δεκαετίας 1990 και 2000–, που με στήριξαν να προχωρήσω στις αποστολές στο άγνωστο.

Βοηθήθηκα, συνάντησα την καλοσύνη στο άγνωστο, στην πλατεία Ομονοίας, στην αστεγοσύνη, στο Γιοχάνεσμπουργκ, στις καλύβες μέσα στα μπάομπαμπ των φυλών της Αφρικής, στους κύκλους γυναικών… Έχω τόσες ιστορίες ζωής που μοιράζομαι στα άρθρα μου, στις ομιλίες, στις εκθέσεις και προβολές.

Σε ποιους φωτογράφους έχετε «αδυναμία»; Θέλετε να αναφέρετε τους αγαπημένους σας;

Έχω αδυναμία στον Bresson. Επειδή έζησε σύμφωνα με τις αξίες του. Δήλωνε αναρχικός στη σκέψη, ήταν αυθεντικός και ευαίσθητος. Eίπε: «Όταν φωτογραφίζεις η σκέψη είναι επικίνδυνη». Ξέρετε, η φωτογραφία με διέπλασε και με έσωσε. Είμαι ευγνώμων που από παιδί βάδισα στο μονοπάτι της τέχνης. Κι ας είχα απορρίψεις. Να! Μπορείτε να δείτε τη συνέντευξη του Bresson εδώ.

Επίσης, σε ένα νέο φωτογράφο, τον Άγγελο Χιλλ.

Τελικά, τι σημαίνει για εσάς η φωτογραφία; Καταγραφή και αποτύπωση της πραγματικότητας, «μεταμόρφωση» της πραγματικότητας, έκφραση, άσκηση «ύφους»;

Έρωτας, σύνδεση, έκφραση, συνάντηση με τον εαυτό, θεραπεία. Αγάπη. Ελευθερία. Με τα βιωματικά εργαστήρια, λαμβάνω/λαμβάνουμε ένα ακόμη δώρο: το «Εμείς».

***

Eπόμενα φωτογραφικά εργαστήρια αυτοανακάλυψης και εκθέσεις της Μάρως Κουρή:

• Οι «Μικρές Πατρίδες» συνενώνονται και το ρίχνουμε έξω φωτογραφίζοντας το Γλέντι: Στο Ουζερί της Τζένης, μετά τη δύση του ήλιου | Το Σάββατο 1.7.2023 στις 21:00 live φωτογράφηση και την Τετάρτη 5.7.3023 (στο zoom) η αξιολόγηση των φωτογραφιών μας.

• «From Self-Awareness to Bliss»: Φωτογραφικό εργαστήριο στην Ερεσό | 15-18 Αυγούστου 2023

• Έκθεση και προβολή φωτογραφιών στην κεντρική σκηνή του 24ου Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ της Αθήνας με θέμα «Κάθαρση» και με αφορμή το νερό που… αξίζει να ρέει καθάριο για όλους | 7-9 Ιουλίου 2023, στο Πάρκο Γουδή

www.marokouri.com | Facebook | Ιnstagram | YouTube | Linkedin

 

Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ: 

Φωτογράφος του Μήνα | Ρενέ Ρεβάχ

Φωτογράφος του Μήνα | Αντώνης Γιακουμάκης

Φωτογράφος του Μήνα | Μόνικα Κρητικού