Σκεφτήκατε ποτέ γιατί ο πλανήτης μας, η Γη, έχει ζωή; Σίγουρα το σκεφτήκατε και, ασφαλώς, το σκέφτονται και οι επιστήμονες. Σύμφωνα, μάλιστα, με μια θεωρία, οι συνθήκες για τη δημιουργία ζωής στη Γη οφείλονται στη σύγκρουση αστεροειδών με τον πλανήτη μας. Τι είναι αυτοί; Οι αστεροειδείς είναι τεράστιοι βράχοι με μέγεθος από μερικά μέτρα μέχρι μερικά χιλιόμετρα, που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο.
Η πλειονότητά τους βρίσκεται σε δύο περιοχές του ηλιακού συστήματος, στην Κύρια Ζώνη Αστεροειδών (σε τροχιά μεταξύ Άρη και Δία) και στη Ζώνη Κάιπερ (στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα). Βραχώδη σώματα που αποτελούνται από πυρίτιο, άνθρακα και σίδηρο και διαφέρουν από τους κομήτες, που αποτελούνται από “λερωμένο πάγο”.
Η Lucy (Λούσι) λοιπόν, η αποστολή της NASA που εκτοξεύτηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021, θα πάει στο Διάστημα για να βρει αυτούς τους αστεροειδείς ανάμεσα στον Άρη και τον Δία, τους Τρωικούς αστεροειδείς, και να τους μελετήσει από κοντά. Δεν θα προσγειωθεί, αλλά θα πετάξει δίπλα τους.
Πήρε το όνομά της από τη Lucy, μια συλλογή από εκατοντάδες κομμάτια απολιθωμένων οστών, που αποτελούν το 40% του θηλυκού ενός ανθρωποειδούς Αυστραλοπίθηκου (Australopithecus afarensis), που ανακαλύφθηκε στην Αιθιοπία το 1974. Η ανακάλυψη αυτή βοήθησε στην κατανόηση της ανθρώπινης εξέλιξης. Και οι επιστήμονες της NASA δεν μπορούσαν να φανταστούν καλύτερο όνομα για αυτή την αποστολή. Διαβάζοντας παρακάτω θα καταλάβετε το γιατί.
Για να φτάσει εκεί η Lucy, πρέπει πρώτα να πάρει φόρα! Είναι η τεχνική της βαρυτικής σφεντόνας, ενός ελιγμού που βοηθά το σκάφος να αποκτήσει ταχύτητα και να ταξιδέψει πιο μακριά. Αρχικά θα ταξιδέψει εκατοντάδες εκατομμύρια χιλιόμετρα μέχρι τον Ήλιο με τεράστια ταχύτητα, της τάξης των 108.000 χιλιομέτρων/ώρα, θα επιστρέψει προς τη Γη τον Οκτώβριο του 2022 και θα ξανακάνει μια γύρα το 2024 για να πάρει έξτρα φόρα.
Μετά θα συνεχίσει την πολύπλοκη τροχιά της προς τους Τρωικούς αστεροειδείς, αφού περάσει από έναν αστεροειδή της Κύριας Ζώνης το 2025. Το 2030 θα ξαναπεράσει από τη Γη, για να πάρει ξανά φόρα και να επισκεφτεί τους υπόλοιπους Τρωικούς αστεροειδείς από τη λίστα προς εξερεύνηση της NASA. Στόχος είναι η μελέτη συνολικά 8 αστεροειδών, τους τελευταίους από τους οποίους θα επισκεφτεί η Lucy το 2033.
Γιατί όμως η NASA θέλει να μελετήσει αυτά τα βραχώδη σώματα που βρίσκονται σε απόσταση 3 αστρονομικών μονάδων από τον Ήλιο (3 φορές η απόσταση Γης-Ήλιου);
Τα σώματα αυτά είναι τα απομεινάρια του υλικού από το οποίο δημιουργήθηκαν οι εξωτερικοί γιγάντιοι πλανήτες του ηλιακού συστήματος, οι Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας, πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Σαν να χτίζεις ένα σπίτι από τούβλα, να σου περισσεύουν μερικά και να τα παρατάς δίπλα από το σπίτι…
Κάποια στιγμή στο παρελθόν, δεν ξέρουμε πότε ακριβώς, αυτά τα απομεινάρια παγιδεύτηκαν κοντά στην τροχιά του Δία και σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, σε δύο ζώνες. Ο λόγος; Ένας συνδυασμός βαρυτικής έλξης από τον Ήλιο και από τον Δία και της τροχιάς τους γύρω από τον Ήλιο. Να το πούμε απλά, τραβούσε ο Ήλιος από δω, τραβούσε ο Δίας από κει, τελικά νίκησε ο Δίας και τα κράτησε κοντά του. Εξάλλου, δεν είναι όποιος κι όποιος πλανήτης. Είναι ο μεγαλύτερος του ηλιακού μας συστήματος, τόσο σε διαστάσεις όσο και σε μάζα.
Η πιο ενδιαφέρουσα αποστολή της Lucy είναι να αποκαλύψει την προέλευση αυτών των αστεροειδών. Πού δημιουργήθηκαν δηλαδή, σε ποιο σημείο και σε ποια απόσταση από τον Ήλιο, προτού καταλήξουν στην Κύρια Ζώνη των Αστεροειδών, μεταξύ Άρη και Δία.
Στην πραγματικότητα, οι Τρωικοί αστεροειδείς δεν μοιάζουν μεταξύ τους, έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά που μαρτυρούν διαφορετική προέλευση και ιστορία. Καθένας, δηλαδή, έχει τη δική του ιστορία να πει.
Ένα σενάριο θέλει τα βραχώδη αυτά σώματα να έχουν δημιουργηθεί σε διάφορα σημεία στο ηλιακό σύστημα και να μετακινούνταν μέχρι να καταλήξουν:
- στα άκρα του ηλιακού συστήματος ή και εκτός ηλιακού συστήματος, σε εξορία δηλαδή, ή
- αν είναι τυχερά, στις ζώνες των αστεροειδών.
Για να γίνει πιο κατανοητό, ας φανταστούμε μια σάλτσα που βράζει. Στην αρχή είναι νερουλή, όπως ο πρωτοπλανητικός δίσκος του Ήλιου (ας τον φανταστούμε σαν δίσκο του πικάπ). Δεν υπάρχουν πλανήτες, μόνο αέριο και σκόνη.
Με την πάροδο του χρόνου, η σάλτσα αρχίζει να πήζει. Κάποια σημεία είναι πιο πηχτά από άλλα. Το ίδιο συμβαίνει και στον πρωτοπλανητικό δίσκο. Αρχίζουν να δημιουργούνται τα πρώτα στερεά σώματα, τα υλικά που θα αποτελέσουν τους πλανήτες. Ό,τι δεν γίνει πλανήτης, ό,τι περισσεύει, είναι απομεινάρι.
Από αυτά τα απομεινάρια, κάποια βρίσκονται στη μέση της σάλτσας και κάποια στις άκρες. Καθώς ανακατεύουμε με την κουτάλα, μετακινούνται. Καθώς η βαρύτητα του Ήλιου και των άλλων πλανητών, που έχουν πλέον σχηματιστεί, επιδρά πάνω στα απομεινάρια, αυτά μετακινούνται.
Η μελέτη της τωρινής τους θέσης είναι σημαντική γιατί μας δίνει τη δυνατότητα να γυρίσουμε πίσω στον χρόνο και να ιχνηλατήσουμε τη μετακίνησή τους και την εξέλιξη του ηλιακού μας συστήματος, από τη δημιουργία των πλανητών μέχρι σήμερα.
Η δωδεκαετής αποστολή Lucy της NASA επιχειρείται με σκοπό τη διερεύνηση αυτού του σεναρίου. Αν είναι αληθές, τότε το διαστημικό σκάφος θα δει αντικείμενα που αρχικά δημιουργήθηκαν σε διαφορετικά σημεία στον πρωτοπλανητικό δίσκο του Ήλιου, εκεί όπου δημιουργήθηκαν τα πρώτα στερεά σώματα προτού μετακινηθούν στις τωρινές τους τροχιές.
Αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα την εποχή κατά την οποία σχηματίστηκαν οι πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα, καθώς και την εξέλιξή τους, ασκώντας λίγη πλανητική αρχαιολογία. Και ίσως μας βοηθήσει, σε συνδυασμό με άλλες μελέτες, να κατανοήσουμε γιατί ο πλανήτης μας έχει ζωή.
Πηγές:
solarsystem.nasa.gov / www.nasa.gov / wikipedia.org/Gravity_assist
wikipedia.org/Αστεροειδής / wikipedia.org/Asteroid_belt / wikipedia.org/Κομήτης
wikipedia.org/Protoplanetary_disk / wikipedia.org/Lucy_(Australopithecus)
wikipedia.org/Panspermia / www.nature.com/Impact-induced amino acid formation on Hadean Earth and Noachian Mars
cneos.jpl.nasa.gov/Life on Earth
Δείτε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Τίνος Είσαι Συ; Ή Αλλιώς, η Θέση μας στο Σύμπαν
Η Επιμονή Του Ανθρώπου Στην Εξερεύνηση Του πλανήτη Άρη: Το Εκπληκτικό Perseverance
