Το 2016 το έργο του “Παράλληλη Κρίση” βραβεύτηκε στο Athens Photo Festival, ενώ το 2019 εξέδωσε το ποιητικό βιβλίο “Ο Χάρτινος Χρόνος Τέλειωσε” (εκδ. Πανοπτικόν), για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο του πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή από το περιοδικό Αναγνώστης. Το 2020 ολοκλήρωσε το ντοκιμαντέρ “Νίκος Καρούζος – Ο Δρόμος για το Έαρ” που έκανε πρεμιέρα στο 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αποσπώντας το βραβείο για ταινία πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.
Στο υβριδικό ντοκιμαντέρ του Γιάννη Καρπούζη με πρωταγωνιστή το Δημήτρη Καταλειφό, ένας επίμονος ερευνητής εξετάζει την ταραχώδη ζωή και το ανεξερεύνητο έργο του μοντερνιστή ποιητή Νίκου Καρούζου. Καταδύεται έτσι σε ένα πλήθος αρχείων, ταινιών γυρισμένων σε φιλμ super 8 και ιστορικών γεγονότων, περνάει από τη συννεφιασμένη Αθήνα, το Ναύπλιο, την Κρονστάνδη και τη Στοκχόλμη, για να καταλήξει στο “έαρ”, στην “άνοιξη” της ιστορίας που δεν έχει έρθει ακόμη.
Με αφορμή την προβολή της ταινίας στο θερινό κινηματογράφο Στέλλα, ο δημιουργός της μίλησε στην αθηΝΕΑ.
Στο ντοκιμαντέρ που προβάλλεται αυτές τις μέρες στο θερινό κινηματογράφο Στέλλα ασχολείσαι με τον ποιητή Νίκο Καρούζο. Πώς πήρες αυτή την απόφαση;
H πρόταση ήταν του ερευνητή μας, Ηλία Λιατσόπουλου. Έκανε τότε (το 2012) την ανάγνωση και γρήγορα συμφωνήσαμε ότι ο Καρούζος είναι ίσως το πλέον επιδραστικό μέγεθος στην ποίηση της περιόδου παρά το ότι δεν είναι τόσο γνωστός στο ευρύ κοινό όπως ο Σεφέρης, ο Ελύτης και ο Ρίτσος. Αυτό ήδη φαινόταν μία καλή αρχή για ταινία τεκμηρίωσης.
Έχεις πει πως έχει έναν hybrid-genre χαρακτήρα. Αταξινόμητο όπως και ο Καρούζος;
Ο προσδιορισμός hybrid-genre δηλώνει ότι ένα έργο είναι διαμεσικό είτε διαθεματικό είτε σχηματισμένο από διαφορετικές γλώσσες. Αυτός ο προσδιορισμός θα γίνεται όλο και περισσότερο δημοφιλής, αφού τα πράγματα σήμερα δεν έχουν τους απόλυτους προσδιορισμούς που είχαν κάποτε. Έτσι ένα ποιητικό έργο μπορεί να δανείζεται στοιχεία από το μυθιστόρημα, μία ταινία να φτιάχνεται με φωτογραφίες και ένα χορευτικό έργο να έχει εικαστικό και όχι κινησιολογικό χαρακτήρα. Γενικά πιστεύω ότι οι masters του ενός μέσου, π.χ. “ο Ποιητής” ή “ο Ζωγράφος” ανήκουν στο παρελθόν.
Εικάζω πως απαίτησε σκληρή δουλειά στο κομμάτι της αρχειακής έρευνας και της συλλογής σπάνιων ντοκουμέντων. Πόσο διήρκησε αυτή η διαδικασία;
Η ταινία πήρε 7-8 χρόνια να ολοκληρωθεί. Ξεκινήσαμε από φαντάροι και κοντεύουμε τα σαράντα. Φυσικά πήρε πολύ χρόνο η έρευνα γύρω από το θέμα και τις φόρμες, αλλά και γύρω από τη μεταξύ τους σχέση, αλλά οι κύριοι λόγοι της καθυστέρησης είναι οι γνωστές παθογένειες της παραγωγής κινηματογραφικών έργων στην Ελλάδα.
Είσαι και ο ίδιος ποιητής. Μίλησέ μας για το ποιητικό σου βιβλίο “Ο Χάρτινος Χρόνος Τέλειωσε”.
Το ποιητής είναι βαριά κουβέντα. Έβγαλα ένα βιβλίο ως άνθρωπος με αγωνίες μέσα σε έναν κόσμο μετάβασης όπου τα πάντα κατέρρεαν και τα αναμνηστικά οριγκάμι (πτηνά από χαρτί) δεν βοηθούσαν να περισωθεί τίποτα. Τις δύσκολες ώρες, οι παλιές φωτογραφίες και τα ποιήματα έχουν ήδη ξοδέψει τον αποταμιευμένο χρόνο που κουβαλάνε.
Από πιο πρακτική σκοπιά, οφείλω πολλά ευχαριστώ σε κάποιους ανθρώπους με πρώτον τον εκδότη μου και επιμελητή Κώστα Δεσποινιάδη από τις εκδόσεις Πανοπτικόν που, κόντρα στην εποχή του εμπορίου ποίησης, πίστεψε στο βιβλίο και δεν μου ζήτησε χρήματα για την έκδοση. Έπειτα να αναφέρω την καθηγήτρια Έλενα Παλλαντζά που έγραψε ένα εξαιρετικό δοκίμιο κριτικής ανάλυσης, επίσης σπάνια χειρονομία για την ποιότητα και τη γενναιοδωρία της στο σήμερα.
Στον τομέα της φωτογραφίας έχεις παρουσιάσει επίσης αξιόλογο έργο. Διεθνείς συνεργασίες και διεθνείς διακρίσεις. Επίτρεψέ μου να σταθούμε στο φωτογραφικό σου βιβλίο “Παράλληλη Κρίση”. Γράφεις πως “μελετά τα ‘ακινητοποιημένα’ χρόνια από το 2010 μέχρι το δημοψήφισμα, μέσα από την ακινητοποίηση του φωτογραφικού μέσου”. Δηλαδή;
Για τη γενιά μου (σσ. γεννημένος το 1984) ο χρόνος πάγωσε με την ελληνική κρίση και τα μνημόνια. Το μέλλον δεν φαινόταν πουθενά και όποιος έμεινε πίσω έμοιαζε να κατοικούσε στο μηδέν. Αυτή είναι και η συνθήκη των προϊόντων του φωτογραφικού μέσου. Οι φωτογραφίες είναι υποκατάστατα του ρέοντος χρονικού συνεχούς, μικροί καθρέπτες της πραγματικότητας παγωμένοι στο χρόνο. Σε αυτή τη σχέση στέκεται το έργο “Παράλληλη Κρίση”, στην κρίση χρόνου ως διασταύρωση τόσο της ζωής όσο και της φωτογραφίας της.
Έχεις διακριθεί σε κάθε αντικείμενο με το οποίο καταπιάστηκες. Πώς βιώνεις την επιτυχία και την καλλιτεχνική αναγνώριση σε τόσο νεαρή ηλικία;
Σίγουρα δεν νιώθω ούτε αναγνώριση ούτε επιτυχία. Η ελπίδα μας ότι θα καταφέρουμε να στήσουμε κοινότητες απέναντι στον όλεθρο της κρίσης σε πολιτικό, κοινωνικό και καλλιτεχνικό επίπεδο διαψεύστηκε. Οι κολεκτίβες διαλύθηκαν και η αριστερά των κινημάτων είναι πιο θρυμματισμένη από ποτέ. Ούτε ο κόσμος έμαθε να ζει πιο συλλογικά, να αρνηθεί το μοντέλο του πυρηνικού παραδείγματος και να δημιουργήσει οικογένειες εντός κοινοτήτων. Συνεπώς δεν νιώθω πως βρίσκομαι σε νεαρή ηλικία.
Δείτε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Μαγευτικές Νύχτες στα Θερινά Σινεμά
Οι Μικροί Μετανάστες με τις Αλήθειες τους, με τον Φακό της Δήμητρας Κουζή
