Με τόνο λιγότερο ή περισσότερο εξομολογητικό, με δυο τρία λόγια και μια φωτογραφία ή με «σεντόνια» να διηγούνται ιστορίες, πολλοί ήταν εκείνοι που μπήκαν στον πειρασμό να γιορτάσουν μια ημέρα που ήρθε δειλά δειλά στην αρχή για να κερδίσει τελικά τη θέση της στον κύκλο του χρόνου.
Την τρίτη Κυριακή του Ιουνίου, 16 του μήνα φέτος, γιορτάζαμε την Ημέρα του Πατέρα και, σκρολάροντας στο Facebook μπήκα στο πειρασμό να διαβάσω πολλά από αυτά τα «σεντόνια», να χαζέψω φωτογραφίες και πολύτιμα ενθύμια για μπαμπάδες που υπάρχουν ή υπήρξαν και συνεχίζουν να είναι ολοζώντανοι μέσα στις καρδιές.
Κι αν την Ημέρα της Μητέρας οι αναρτήσεις ξεχειλίζουν από τρυφερότητα, με την πόζα της φωτογραφίας να είναι πολλές φορές, τις περισσότερες ίσως, μια αγκαλιά, τη συγκεκριμένη ημέρα η τρυφερότητα έμοιαζε να προσπαθεί να βρει δρόμους και τρόπους να εκφραστεί. Κι όσο για τη φωτογραφία, εκεί έβλεπες πολλούς από τους μπαμπάδες να κρατούν από το χέρι τον μικρό ή τη μικρή αγαπημένη τους. Φρουρός και οδηγός: ο μπαμπάς μου με έμαθε… ο μπαμπάς μου με πήγε… ο μπαμπάς «φιλαράκι» πια με τα αγόρια, αιώνιος προστάτης για τα κορίτσια.
Ήταν μια δική μου ανάγνωση; Πιθανόν. Όμως αυτή η ανάγνωση με παρακίνησε να ψάξω να βρω τι γίνεται με τους μπαμπάδες σε αυτό τον κόσμο και υπολείπονται οι αγκαλιές – ίσως πια όχι τόσο, αλλά και πάλι…
Οι μπαμπάδες δεν γεννιούνται, γίνονται, αναφέρει το Harvard Business Review κάνοντας μια σύνοψη των τελευταίων ερευνών σχετικά με την πατρότητα στην πρώιμη φάση ενός παιδιού.
Μια σχέση που, για να αποκτήσει στέρεη βάση και να ανθίσει εκείνο τον πρώτο καιρό προϋποθέτει δόσιμο και ώρες πολλές αφιερωμένες στο μωρό που καταφθάνει. Άρα, προϋποθέτει και χρόνο και τη δυνατότητα –που θα αξιοποιείται– γονικής άδειας, η οποία μόνο αυτονόητη δεν είναι. Το σπουδαίο, δε, είναι πως εκείνη την περίοδο δεν ανθίζει μόνο η σχέση ή μόνο το μωρό, αλλά και οι μπαμπάδες, όπως δείχνουν οι έρευνες, γιατί, είναι αλήθεια, «οι μπαμπάδες δεν γεννιούνται, γίνονται».
Τα ερεθίσματα από τα μωρά προκαλούν αλλαγές στο δίκτυο των νευρώνων του, που τον προετοιμάζουν για τη γονεϊκότητα.
Η Μεταμόρφωση σε… Γονιό
Ο χρόνος που περνάει ο γονιός με το παιδί στην πρώιμη ηλικία διαμορφώνει κυριολεκτικά τον εγκέφαλό του. Τα ερεθίσματα από τα μωρά προκαλούν αλλαγές στο δίκτυο των νευρώνων του, που τον προετοιμάζουν για τη γονεϊκότητα. Άλλωστε, κανείς δεν γεννιέται με τη μαγική ικανότητα να «ενδύεται» χωρίς οποιαδήποτε προετοιμασία τον ρόλο του γονιού.
Ενώ δεκαετίες έρευνας έχουν επικεντρωθεί στον μητρικό εγκέφαλο, αποκαλύπτοντας συναρπαστικές αλλαγές, νέα έρευνα στον εγκέφαλο των μπαμπάδων δείχνει παρόμοιες αλλαγές, παρότι δεν έχουν τη φυσική εμπειρία της εγκυμοσύνης, της γέννησης και των σχετικών ορμονικών μεταβολών.
Η ερευνητική κοινότητα τα τελευταία χρόνια έχει αποδείξει τη νευροπλαστικότητα των ενηλίκων, την ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει τη δομή και τη λειτουργία του ανάλογα με το περιβάλλον –την πρόσβαση σε γνώση, τις κοινωνικές συναναστροφές, τη διατροφή κ.ά.–, αλλά και πώς τον χρησιμοποιούμε.
Όσο περισσότερες ώρες περνάει ένας μπαμπάς μόνος του με ένα βρέφος τόσο μεγαλύτερες είναι οι αλλαγές στο δίκτυο των νευρώνων του και έτσι γίνονται και πιο αποτελεσματικοί φροντιστές για τα παιδιά τους.
Η επιστήμη μας λέει ότι οι γυναίκες δεν έχουν περισσότερο γονεϊκό ένστικτο από τα άτομα άλλων φύλων. Στην πραγματικότητα, η «βιολογία» του «ενστίκτου του γονέα» είναι πολύ πιο εκτεταμένη.
Η Άδεια Πατρότητας δεν Είναι Αυτονόητη
Τη δεκαετία του 1990, μόνο 46 χώρες είχαν πολιτική άδειας μετ’ αποδοχών για τους πατέρες, κυρίως χώρες υψηλού εισοδήματος. Τώρα ο αριθμός είναι σχεδόν τριπλάσιος. Το 63% των χωρών σε όλο τον κόσμο παρέχει εγγυημένη γονική άδεια επί πληρωμή για τους πατέρες, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε από το World Policy Analysis Center. Από τη λίστα απουσιάζουν επιδεικτικά οι ΗΠΑ, που είναι και μία από τις μόλις επτά χώρες που δεν εγγυάται άδεια μητρότητας με αποδοχές.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις προσφέρουν γονικές άδειες και στους μπαμπάδες, με ή χωρίς μείωση μισθού. Το πιο γενναιόδωρο πρόγραμμα άδειας πατρότητας στις ΗΠΑ προσφέρει από το 2017 η Νέα Υόρκη – έως και 10 εβδομάδες άδεια για τους γονείς μετά τη γέννηση ή την υιοθεσία του παιδιού, με το 60% του τυπικού μισθού τους και την προστασία της εργασίας κατά τη διάρκεια της απουσίας τους. Μεταξύ 1994 και 2015, ο αριθμός εκείνων που έπαιρναν άδεια πατρότητας κάθε μήνα στις ΗΠΑ αυξήθηκε από 5.798 σε 13.083.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η μέση άδεια μετ’ αποδοχών για τους μπαμπάδες ανέρχεται συνολικά στις 6,3 εβδομάδες.
Στην Ελλάδα, η άδεια πατρότητας είναι 14 εργάσιμες ημέρες με αποδοχές. Εκτός αυτού δίνεται γονική άδεια ανατροφής για περίοδο 4 μηνών. Αν απασχολούνται και οι δύο γονείς στον ίδιο εργοδότη, αποφασίζουν με κοινή δήλωσή τους ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.
Αν και η υποστήριξη για την άδεια πατρότητας γενικά αυξάνεται, εξακολουθεί να υπάρχει ένα στίγμα για τους άνδρες που παίρνουν άδεια για να φροντίσουν εκείνοι τα παιδιά τους.
Σίγουρο είναι και πως όσο περισσότεροι άνδρες έχουν πρόσβαση στη γονική άδεια και τη λαμβάνουν τόσο περισσότερους «εκπαιδευμένους» μπαμπάδες θα έχουμε.
Μια Άδεια Πατρότητας είναι Ωφέλιμη για Πολλούς Λόγους
Σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι η λήψη της άδειας πατρότητας βελτίωσε τη συντροφική σχέση των ζευγαριών. Επίσης, ότι συμβάλλει στη γεφύρωση του έμφυλου χάσματος στους μισθούς, καθώς επιτρέπει στις γυναίκες να παραμείνουν στο εργατικό δυναμικό. Τέλος, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την πιθανότητα κατάθλιψης στις νέες μητέρες, επειδή μπορούν να μοιραστούν τις γονικές ευθύνες με τον σύντροφό τους κατά τη διάρκεια μιας μεταβατικής περιόδου που συχνά μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
Σίγουρο είναι και πως όσο περισσότεροι άνδρες έχουν πρόσβαση στη γονική άδεια και τη λαμβάνουν τόσο περισσότερους «εκπαιδευμένους» μπαμπάδες θα έχουμε.
Αλλά, εκτός από τα οφέλη για τους ίδιους, τα παιδιά και τις συντροφικές σχέσεις, σημαντικό είναι και το εξής: αν θέλουμε να δούμε πρόοδο στην ισότητα των φύλων δεν πρέπει να επικεντρωθούμε μόνο στη συμμετοχή των γυναικών στον επαγγελματικό κόσμο, πρέπει να ενθαρρύνουμε περισσότερους άνδρες να συμμετέχουν στον κόσμο της φροντίδας.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Μίνη Ράδου | «Τα Παιδιά Είναι Πολύ πιο Ανοιχτά στην Τέχνη»
