Σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται συνεχώς, ο τουρισμός παραμένει διαχρονικά στυλοβάτης της ελληνικής οικονομίας και από τις κύριες πηγές εισοδημάτων για τη χώρα μας. Αν το σκεφτούμε, ο τουρισμός είναι η βιτρίνα της χώρας μας προς το εξωτερικό αλλά και το εσωτερικό, ο καθρέφτης μας. Επομένως, η εικόνα αυτή χρειάζεται φροντίδα, υποστήριξη, ανανέωση και ανασύνθεση. Σε καιρούς ακρίβειας και ανατιμήσεων, η υφυπουργός Τουρισμού, Σοφία Ζαχαράκη, μιλάει στην αθηΝΕΑ για τις εκφάνσεις που συνθέτουν το brand name «Ελλάδα».
Πρωταγωνιστές η γαστρονομία, η σημασία της βιωσιμότητας, της πολιτιστικής κληρονομιάς και της λαογραφίας κάθε μοναδικού ελληνικού τόπου, η θετικού προσήμου ψηφιοποίηση του τουρισμού και τα μέτρα στήριξης για τους παραγωγούς, εμπόρους και επιχειρηματίες της φιλοξενίας. Το νέο αφήγημα που χτίζεται για το τι σημαίνει «Ελλάδα» ευτυχώς απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από το παλαιικό και μονοδιάστατο «ήλιος, θάλασσα, παραλίες».
Το όραμα του υπουργείου είναι ένα: η Ελλάδα να μετατραπεί σε τουριστικό προορισμό 365 μέρες τον χρόνο. Η βιωσιμότητα της τοπικότητας θα παίξει αναμφίβολα τον ρόλο της σε αυτό. Μένει να δούμε το αποτύπωμα.
Γαστρονομία: μια από τις πιο σημαντικές και κρίσιμες εκφάνσεις του ελληνικού τουρισμού. Με ποιους τρόπους αλληλεπιδρούν τουρισμός και γαστρονομία και πόσο κρίσιμη είναι τελικά αυτή η αλληλεπίδραση για την προώθηση της χώρας μας;
Η μέση δαπάνη στην Ελλάδα αυξήθηκε μετά τον κορωνοϊό που όλα ανατράπηκαν. Στην επανεκκίνηση, η Ελλάδα κέρδισε 27% αύξηση στη μέση δαπάνη και το 2022 σημείωσε 10% αύξηση. Το γαστρονομικό κομμάτι, που αποτελεί το 1/3 των δαπανών, είναι ύψιστης σημασίας για τον τουρισμό μας και αποτελείται από ένα καλειδοσκόπιο εμπειριών, μια σειρά γευμάτων που απολαμβάνει ο επισκέπτης από το πρωί μέχρι το βράδυ. Επομένως, η εμπειρία που παρέχει η γαστρονομία τον συνοδεύει καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας.
Εμείς θέλουμε το πιο βιωματικό κομμάτι, το πιο immersive, που έρχεται σε άμεση σχέση με το τοπικό προϊόν, τον τοπικό παραγωγό και το μεράκι που έβαλε για να το παράγει να γίνει κομμάτι της εμπειρίας, αλλά και αυτού που θα πάρει ο ταξιδιώτης στη βαλίτσα όταν επιστρέψει στην πατρίδα του.
«Η βιωσιμότητα της τοπικότητας αποτελεί τη βασική πρόκληση για τα επόμενα 10 χρόνια».
Παράλληλα, δίνουμε βάση και στον εγχώριο επισκέπτη, ο οποίος δαπανά σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού του για το φαγητό. Βλέπουμε πως τα τελευταία χρόνια σημειώνεται μια τάση βελτίωσης στον τομέα υπηρεσιών που αφορά το φαγητό μας και σε παραδοσιακές συνταγές. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση ώστε τα προϊόντα που καταναλώνονται να έχουν μεγαλύτερη σχέση με την τοπική παραγωγή. Στηρίζουμε πρωτοβουλίες όπως το «ελληνικό πρωινό» του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, που βασίζεται στα προϊόντα που παράγονται σε κάθε περιοχή και καταναλώνονται στο πρώτο γεύμα της ημέρας.
Είναι άμεση η σχέση μεταξύ γαστρονομίας και τουρισμού, λειτουργούν αλληλένδετα. Η χώρα μας χαρακτηρίζεται από ποιοτικά τοπικά προϊόντα και αυθεντικές συνταγές. Επομένως, η αξία της ανάδειξης της γαστρονομίας γίνεται ακόμα πιο επιτακτική. Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση ώστε τα προϊόντα που καταναλώνονται να έχουν μεγαλύτερη σχέση με την τοπική παραγωγή.
Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται εναλλακτικές μορφές τουρισμού και ανατρέπεται το αφήγημα πως η Ελλάδα είναι μόνο «η Ακρόπολη, ο ήλιος, οι θάλασσες και οι παραλίες της…». Πώς εντάσσεται ο παράγοντας γαστρονομία (εστιατόρια, οινοποιεία, ζυθοποιίες κ.ά.) στις αναδυόμενες μορφές τουρισμού και τι ρόλο θα λέγατε πως διαδραματίζει στην ανάδειξή τους;
Ήδη στο στοχευμένο στρατηγικό σχεδιασμό που εκπονείται στο Υπουργείο Τουρισμού ο γαστροτουρισμός και ο αγροτουρισμός αποτελούν δύο από τις βασικές μας προτεραιότητες. Δίνουμε έμφαση στην πρωτογενή παραγωγή. Τους τελευταίους 18 μήνες, τα επισκέψιμα οινοποιεία με σήμα του Υπουργείου Τουρισμού έχουν αυξηθεί κατά 28% και είναι πλέον πάνω από 100. Νομοθετήθηκαν και ήδη γίνονται πράξη το σήμα επισκέψιμου ζυθοποιείου, τυροκομείου και ελαιοτριβείου. Είμαστε ανοιχτοί σε προτάσεις για νέες παραγωγικές μονάδες.
Πέραν της στρατηγικής μας, διαθέτουμε ένα μεγάλο χρηματοδοτικό εργαλείο στο Υπουργείο Τουρισμού, αυτό του Ταμείου Ανάκαμψης. Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης μας δίνεται ένα ποσό της τάξης των 320.000.000 ευρώ και, εκτός από τον θαλάσσιο τουρισμό (μαρίνες, καταδυτικά πάρκα), τον τουρισμό ευεξίας με τις ιαματικές πηγές, τον ορεινό τουρισμό με τα χιονοδρομικά κέντρα και τα καταφύγια και τα μονοπάτια, επενδύουμε πάνω από 14.000.000 ευρώ στον αγροτουρισμό και στη γαστρονομία ώστε να φτιάξουμε έναν ειδικό DMO-Destination Management Organization (Οργανισμός Διαχείρισης Προορισμού) για την ελληνική γαστρονομία.
Παράλληλα, θα αναπτυχθούν ψηφιακοί χάρτες με διακριτά όλα τα τοπικά προϊόντα και τις συνταγές, που θα είναι συνδεδεμένοι και με τις ιστοσελίδες του Υπουργείου Τουρισμού, ώστε κάθε δυνητικός επισκέπτης να κινητοποιείται και να τροφοδοτείται με υλικό και πληροφορία. Έτσι, θα γίνεται προβολή των τοπικών παραγωγών, ακόμα και ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας.
«Είναι σημαντικό να στηριχθούν οι παραγωγοί, οι έμποροι και οι επιχειρηματίες της φιλοξενίας, ώστε να συνεχίσουν να παράγουν, να εμπορεύονται και να επιχειρούν».
Οι παραδόσεις και τα προϊόντα κάθε τόπου στην Ελλάδα αποτελούν και τον θησαυρό του. Με ποιους τρόπους θεωρείτε πως διασφαλίζεται η βιωσιμότητα της τοπικότητας;
Η βιωσιμότητα της τοπικότητας αποτελεί τη βασική πρόκληση για τα επόμενα 10 χρόνια. Μια βασική προϋπόθεση για να διασφαλιστεί είναι να αντιληφθούμε όλοι αρχικά τι σημαίνει αυτό και πώς χτίζουμε με αυτό τον συλλογικό στόχο. Κάνουμε μια πραγματικά πολυδιάστατη προσπάθεια για να ενισχύσουμε τους τοπικούς παραγωγούς, οι οποίοι αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες, ειδικά μετά την άνοδο και του ενεργειακού κόστους. Συγχρόνως, ενισχύουμε τους συλλόγους που πρωταγωνιστούν στη διατήρηση των τοπικών παραδόσεων και, βέβαια, αναδεικνύουμε την πολιτιστική κληρονομιά κάθε τόπου.
Η πολιτιστική κληρονομιά εμπλουτίζει την προσωπική ζωή των πολιτών, αποτελεί κινητήρια δύναμη για τον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα. Αποτελεί επίσης σημαντικό πόρο για την οικονομική ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή, προσφέροντας δυνατότητες αναζωογόνησης αστικών και αγροτικών περιοχών και προώθησης του βιώσιμου τουρισμού.
Όλα αυτά θέλουμε και μπορούμε να τα πετύχουμε μέσω συνεργασιών. Θέλουμε δίπλα μας την περιφέρεια και τους δήμους, τους τοπικούς φορείς, ξενοδόχους, επιμελητήρια, συλλόγους. Ακόμα, έχουμε δημιουργήσει ένα Περιφερειακό Συμβούλιο Τουρισμού, με το οποίο ενημερώνουμε για τον σχεδιασμό του υπουργείου και το πώς μπορούν να ενσωματώσουν στις τοπικές στρατηγικές αυτές τις πρωτοβουλίες.
Έχουμε νομοθετήσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τους DMOs (Οργανισμούς Διαχείρισης Προορισμού) για να μπορούν να χτίσουν τη δική τους στρατηγική, να μην απολέσουν το τοπικό χρώμα και χαρακτήρα και να θέσουν όρους βιωσιμότητας σε ό,τι κάνουν, ώστε να μη χαθεί το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του τόπου τους. Απαραίτητη προϋπόθεση για να εγκριθούν οι αιτήσεις στις προσκλήσεις που θα αναρτήσουμε για το Ταμείο Ανάκαμψης είναι η τήρηση των όρων βιωσιμότητας και η έντονη εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας.
Τι κινήσεις έχετε κάνει αναφορικά με κίνητρα και μορφές στήριξης για τους παραγωγούς, ώστε να μπορέσουν να «σταθούν όρθιοι» σε αυτές τις απαιτητικές στιγμές;
Σίγουρα σε αυτές τις απαιτητικές στιγμές είναι σημαντικό να στηριχθούν οι παραγωγοί, οι έμποροι και οι επιχειρηματίες της φιλοξενίας, ώστε να συνεχίσουν να παράγουν, να εμπορεύονται και να επιχειρούν. Συγκεκριμένα για το κομμάτι των παραγωγών, λάβαμε έκτακτα και μόνιμα μέτρα. Η μείωση φόρων, η επιστροφή του φόρου κατανάλωσης πετρελαίου για τους αγρότες, οι ειδικές επιχορηγήσεις των κτηνοτρόφων, η μείωση φορολογίας στα λιπάσματα και στις ζωοτροφές και η επίσπευση των αποζημιώσεων είναι ορισμένα από τα μόνιμα μέτρα που έχουμε λάβει.
Όλα αυτά αποτελούν κίνητρα για να μειωθεί το κόστος στην παραγωγή. Σε αυτή την εισαγόμενη ενεργειακή κρίση, πήραμε επιχορηγήσεις για να σβήσουμε τις αυξήσεις στους λογαριασμούς στο ενεργειακό και να βοηθήσουμε τους παραγωγούς. Θέλω να αναφέρω σε αυτό το σημείο και την ελπιδοφόρα κίνηση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης με την αύξηση του προϋπολογισμού για το Πρόγραμμα των Νέων Αγροτών και το γεγονός πως χιλιάδες νέοι άνθρωποι δήλωσαν την πρόθεσή τους να χρηματοδοτηθούν ώστε να γίνουν αγρότες.
«Στόχος μας είναι η χώρα μας να υποδέχεται ταξιδιώτες 12 μήνες τον χρόνο».
Μια ωραία ιδέα που γίνεται πράξη είναι η διατοπικότητα. Τρέχουμε τα προγράμματα αυτά σε συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή Οινοτουρισμού, ώστε να μπορεί η μία περιφέρεια να συνδράμει την άλλη. Επειδή το μέλλον είναι στις συνέργειες. Και το πλέον σίγουρο είναι ότι, μπροστά σε ένα μέλλον όπου οι κρίσεις φαίνεται να γίνονται κανονικότητα, το κράτος θα πρέπει να βρίσκει συνέχεια τρόπους να ενισχύει με μέτρα στήριξης αυτούς που έχουν περισσότερο ανάγκη και να μην αφήνει κανέναν πίσω.
Κυρίως, όμως, θα πρέπει να δημιουργήσει ένα πλαίσιο που να διευκολύνει την ατομική πρωτοβουλία με μείωση της φορολογίας και λοιπών βαρών, με αύξηση της εξωστρέφειας, βελτίωση των υποδομών, συνεχή ενίσχυση της ψηφιοποίησης και συνεχή κατάρτιση των πολιτών. Έτσι ώστε οι μελλοντικές κρίσεις να μας βρίσκουν καλύτερα προετοιμασμένους και περισσότερο ανθεκτικούς.
Τελικά, είναι εφικτός ο τουρισμός 365 μέρες τον χρόνο;
Αντικειμενικά, στόχος μας είναι η χώρα μας να υποδέχεται ταξιδιώτες 12 μήνες τον χρόνο. Εκ των πραγμάτων, κάποια μέρη ενδείκνυνται για συγκεκριμένη περίοδο λόγω αρκετών παραγόντων. Έχουμε ήδη πρωτοβουλίες διατήρησης ανοιχτών ξενοδοχείων όλη τη χρονιά σε περιοχές που συνήθως σβήνουν τα φώτα μετά το τέλος Οκτωβρίου. Εκεί, όμως, ο επισκέπτης χρειάζεται να μπορεί να επιλέγει δραστηριότητες και εκτός καταλύματος, επομένως χρειάζεται συνολικός συντονισμός.
Είναι ελπιδοφόρο που ήδη βλέπουμε προορισμούς, όπως η Αθήνα, με πολλούς επισκέπτες όλη τη χρονιά. Αυτοί οι επισκέπτες θέλουν να γνωρίσουν καλύτερα την πόλη στην καθημερινότητά της, πέραν των γνωστών αξιοθεάτων. Ως Υπουργείο Τουρισμού και ΕΟΤ σε συνεργασία με τον ΣΕΤΕ, τη Marketing Greece, το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων και άλλους φορείς, προσπαθούμε να αναδείξουμε αυτή ακριβώς την εικόνα της χώρας χωρίς χρονικούς και γεωγραφικούς περιορισμούς επίσκεψης.
Γι’ αυτό ξεκινήσαμε για πρώτη φορά καμπάνια για τον ορεινό τουρισμό, όπως επίσης για το city break, και μικρές καμπάνιες για τον τουρισμό ευεξίας, τον θαλάσσιο τουρισμό, καθώς και τον γαστρονομικό. Η καμπάνια μας φέτος δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη βιωσιμότητα, ενώ συγχρόνως υπάρχουν ειδικά προγράμματα και διαφημίσεις από μεγάλους tour operators και αεροπορικές εταιρείες για την προβολή περισσότερων προορισμών σε μεγαλύτερη χρονική περίοδο.
Κατόπιν της δέσμευσης του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, δόθηκαν 20.000.000 ευρώ για να κάνουμε προγράμματα συνδιαφήμισης με αεροπορικές εταιρείες για χειμερινές πτήσεις. Στα παραπάνω, θα ήθελα να θυμίσω και τις πρωτοβουλίες που ανέφερα για το Ταμείο Ανάκαμψης, όπως και τα επισκέψιμα σημεία παραγωγής, και βέβαια τις ειδικές μορφές τουρισμού που φωτίζουν διαφορετικά μέρη σε διαφορετικές περιόδους.
Όλα αυτά σε μια προσπάθεια να αναδείξουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και να μπορέσουμε να καμαρώσουμε τη χώρα μας ως προορισμό που σε προσκαλεί 365 μέρες τον χρόνο.
Τέλος, το brand name «Ελλάδα» πληρώνεται, κατά την άποψή σας, επαρκώς σε παγκόσμιο επίπεδο;
Ναι, γιατί έχει ενδυναμωθεί. Αυτό δεν το λέει μόνο μια υφυπουργός Τουρισμού αλλά οι άνθρωποι της αγοράς και oι εκπρόσωποι κάθε προορισμού. Είναι τεράστια τιμή η χώρα μας να συγκαταλέγεται σε ένα από τα 5 πιο δυνατά brands παγκοσμίως. Χρειάζεται να βελτιωνόμαστε και να ενισχύεται η χώρα μας στις αξιολογήσεις των επισκεπτών μας αλλά και στις επιλογές των συμπατριωτών μας. Από πλευράς μας, κάναμε ό,τι μπορούσαμε ώστε να ενισχυθεί η επανεκκίνηση του τουρισμού και ανοίξαμε νωρίτερα, αλλά με απόλυτη ασφάλεια, και αυτό πιστώνεται αυτή τη στιγμή στη χώρα μας.
Συγχρόνως, κάνουμε βήματα για την ενίσχυση της παρουσίας μας στις αγορές. Αυξήσαμε τα γραφεία ΕΟΤ στο εξωτερικό, λειτουργούμε ξανά το γραφείο ΕΟΤ στη Μελβούρνη και το γραφείο στη Μαδρίτη, δίνουμε έμφαση σε αγορές όπως η Νότια Κορέα και η Ινδία. Υπάρχει εξαιρετικά μεγάλο κοινό στο εξωτερικό με μεγάλη αγοραστική δύναμη που λατρεύει την Ελλάδα και θέλει να επιστρέφει κάθε χρόνο.
Επιπλέον, ενδυναμώνουμε τις συνεργασίες με τις πρεσβείες μας. Πραγματοποιούμε ειδικά συνέδρια, press trips, προσκαλούμε παγκόσμιους influencers που διαφημίζουν τους προορισμούς μας. Και βέβαια, είμαστε παρόντες με νέα και ψηφιοποιημένα περίπτερα στις μεγάλες εκθέσεις, περίπτερα που κάνουν αίσθηση, όπως η φετινή παρουσία μας στην WTM στο Λονδίνο. Τέλος, έχουμε θεσπίσει τον θεσμό των ambassadors με θεματική εστίαση για τη μέγιστη προώθηση της χώρας μας στο εξωτερικό.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Δημήτρης Φραγκάκης: Στο 2023, με Στρατηγική για την Ενίσχυση του Brand της Χώρας
Wise Greece: Γνωρίζουμε τον Νικόλα και τον Γιώργο από τα Ena Ena
Αφιέρωμα στις Εταιρείες Catering στην Ελλάδα | Μπεγνής Catering
