Οι Ιάπωνες συγγραφείς μου δημιουργούν αίσθηση αέναης γαλήνης και ησυχίας. Ενός σύμπαντος μαγευτικού και απόκοσμου, που κρύβει μυστικά. Όπως ένας έρωτας, ένα πάθος που πρέπει να κρυφτεί, αλλά και μια συνεχής ρυθμική και απαλή κίνηση, σαν να ζωγραφίζουν έναν πίνακα στο διηνεκές.
Σαν να μεταφέρουν ένα τοπίο στο χαρτί με λέξεις και να το διακοσμούν χρωματίζοντάς το με συναισθήματα, μόνο που, αντί για χρώματα και πινέλα, να «χρησιμοποιούν» τη φύση απαλά και αθόρυβα και να την ταιριάζουν στον καμβά.
Ιστορίες της Παλάμης | Yasunari Kawabata | Εκδόσεις Πατάκη
Με το χέρι στην καρδιά θα πούμε την αλήθεια. «Οι “Ιστορίες της Παλάμης” είναι σύντομα λυρικά πεζά, κείμενα-μινιατούρες, προορισμένα να χωρούν σε μια παλάμη». Όπως επισημαίνει ο μεταφραστής, «ο ελλειπτικός χαρακτήρας αυτών των ιστοριών δίνει στον δυτικό αναγνώστη την εντύπωση του μοντέρνου, στην Ιαπωνία όμως είναι το ίδιο το υφάδι της παράδοσης».
Ο συγγραφέας έχει γράψει συνολικά 146 ιστορίες και οι 52 εξ αυτών βρίσκονται σε αυτό το βιβλίο. Η παλάμη είναι ένα από τα σημαντικά μέρη του σώματος, με ισχυρή και κρυφή δύναμη. Εσωτερική και εξωτερική. Μπορεί να εξομολογήσει και να αποκαλύψει, μπορεί να κρύψει.
Μια παλάμη μπορεί να γίνει γροθιά, μπορεί να γίνει ζωή, νοιάξιμο, αγώνας, αγωνία και έρωτας, μπορεί να γίνει κρύπτη, αλλά μπορεί και να προδώσει, ακόμα και να θανατώσει. Μπορεί να γίνει γλώσσα συναισθημάτων, προτροπή, άγγιγμα και χάδι, χαρά και έμπνευση και… ικανοποίηση.
Ο Kawabata, σαν να διαβάζει την παλάμη του, απαγγέλλει ιστορίες ανθρώπων που έχει αφουγκραστεί, μετουσιώνοντας ίσως τους φόβους, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα κρυφά του διλήμματα στις ψυχές και στις πράξεις των ηρώων που πρωταγωνιστούν στις ιστορίες του.
Παντού αιωρείται μια θλίψη και μια δηκτική κριτική στα συναισθήματα. Υπάρχει όμως και μια διαφάνεια – αν τη διακρίνεις και αφοσιωθείς στις ιστορίες, θα καταλάβεις ότι δεν μπορούν να κρυφτούν πίσω από μια παλάμη. Θα δοθούν απλόχερα και θα συναισθανθείς τα μύχια και τα απόκρυφα της ψυχής.
«Το μυθιστόρημά μου βρήκε μια ωραία ψυχή. Πώς είναι καλύτερα να το γράψω; Δοκίμασε να αφήσεις την ψυχή σου μες στην παλάμη μου. Σαν πολύτιμο κρύσταλλο. Εγώ θα το σκιτσάρω με λέξεις…».
- Τη μετάφραση και το επίμετρο υπογράφει ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης.
Η Χώρα του Χιονιού | Yasunari Kawabata | Εκδόσεις Άγρα
«Η “Χώρα του Χιονιού” είναι μια ιστορία έρωτα ανάμεσα σε έναν αργόσχολο διανοούμενο αστό από το Τόκιο και μια γκέισα των βουνών της βορειοδυτικής Ιαπωνίας».
Το τρένο αφήνει το Τόκιο, την πολύβουη πρωτεύουσα, και φτάνει σε μια απόκοσμη περιοχή, μακριά από όλα. Καθώς βγαίνουν από ένα τούνελ που συνδέει τις περιοχές, λες και αλλάζει ο κόσμος. Άγρια χιονισμένα βουνά, παγωμένος αέρας που έρχεται από τη Σιβηρία και ατμοί από τις θερμές πηγές της επαρχίας Νίιγκατα δημιουργούν ένα μυστηριώδες οπτικό πεδίο και ασυνήθιστες σκέψεις στο μυαλό του Σιμάμουρα.
Καθώς τρέχει το τρένο, το τζάμι στο παράθυρο γίνεται καθρέφτης και με την ταχύτητα με την οποία εναλλάσσονται οι εικόνες πάνω του μοιάζει να παίζεται εκεί μια βουβή ταινία με φόντο το σκοτεινό αλλά αέναο εξωτερικό τοπίο και με τα πρόσωπα των επιβατών.
Μια κοπέλα καθισμένη απέναντι και διαγώνια θα γίνει η πρωταγωνίστρια της «ταινίας» πάνω στο παράθυρο του τρένου, καθώς ο αντικατοπτρισμός του προσώπου της στο τζάμι, καθώς κινείται το τρένο, κινείται και αυτός. Μια κοπέλα που θα παίξει ρόλο και στη ζωή του Σιμάμουρα από δω και πέρα, γιατί έχει κάτι μαγικό.
Μια ξαφνική αντανάκλαση της κόρης του ματιού της την ώρα που ένα μυστηριώδες, πλανητικό φως φώτισε την περιοχή ήταν σαν λάμψη-μαχαιριά προς το μάτι της κοπέλας, κατευθείαν πάνω στο τζάμι και μετά στο μυαλό και στην καρδιά του Σιμάμουρα.
Τόσο δυνατό, τόσο εκτυφλωτικό, τόσο εξωπραγματικό. Όμως δεν είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό, γιατί το πρόσωπο της κοπέλας είναι σκοτεινό και το φως του τρένου ασθενικό.
Κάτι αλλάζει στο σκηνικό ενώ ο Σιμάμουρα πηγαίνει, όπως κάθε χρόνο, να συναντήσει τη νεαρή γκέισα Κόμακο. Κάτι διαθλάται στις σχέσεις τους, γιατί η Κόμακο τον ερωτεύεται όλο και πιο πολύ ενώ ο Σιμάμουρα δείχνει να μένει αμετακίνητος στη στάση του.
«Τα πάντα ρει» και όλα γύρω από τον Σιμάμουρα κινούνται, εξελίσσονται και για καλό και για κακό. Η Κόμακο υπάρχει παντού, οι καταστάσεις της ζωής, τα συναισθήματα των ανθρώπων, η φύση, ακόμα και το λευκό του χιονιού αλλάζει αποχρώσεις.
Όμως εκείνος, σε μόνιμη κατάσταση ζεν, δείχνει να είναι ο παρών απών. Μόνο την τελική στιγμή, την ύστατη, όταν ένα τραγικό συμβάν θα διώξει το κουκούλι που τον περιβάλλει, θα συμπαρασταθεί στην Κόμακο. Θα ξυπνήσει από τον λήθαργο που του έχει προκαλέσει η κόπωση της ηλικίας, η ζωή του στην πρωτεύουσα, η απόλαυση της απραξίας.
Η συγγραφή της «Χώρας του Χιονιού» άρχισε το 1935 και ολοκληρώθηκε δέκα χρόνια μετά. Όλο το βιβλίο είναι σαν σκηνικό με φόντο το χιονισμένο τοπίο των βουνών της Ιαπωνίας, αλλά και ένα σκιαγράφημα της ανθρώπινης υπόστασης. Μια άλλη διάσταση στον εσωτερικό κόσμο. Αέναη στην κίνηση και στο περιβάλλον, μια διαφάνεια στην ανθρώπινη φύση.
- Τη μετάφραση υπογράφει ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
