Γιατί οι δίαιτες δεν δουλεύουν; Γιατί όλος ο κόσμος καταφεύγει στη δίαιτα όταν θέλει να χάσει βάρος; Και γιατί θυμάται να χάσει βάρος συγκεκριμένες στιγμές στη διάρκεια του χρόνου; Η 6η Μαΐου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Δίαιτας #NoDietDay.
Νο Diet Day
Ξεκίνησε το 1992 με πρωτοβουλία της Βρετανίδας ψυχοθεραπεύτριας και συγγραφέα Mary Evans Young, προκειμένου να αναδειχθεί η σημασία της αποδοχής του σώματος και του σεβασμού του σε όλα τα μεγέθη και τις μορφές. Η πρωτοβουλία αυτή που, 30 και πλέον χρόνια μετά, εξακολουθεί να είναι πιο καίρια από ποτέ, ενδυναμώνει και προάγει ταυτόχρονα την κατάρριψη της κουλτούρας της δίαιτας.
Nutritional Myths
Θα ήθελα να εγκαινιάσω λοιπόν τη νέα στήλη Nutritional Myths, με το άρθρο αυτό, καταρρίπτοντας τον μύθο της δίαιτας. Το πρώτο το οποίο οφείλουμε να θυμόμαστε είναι ότι η έννοια της λέξης «δίαιτα» είναι διαφορετική από αυτή της «διατροφής» και υπάρχει λόγος για αυτό. Το ίδιο συμβαίνει και στην αγγλική γλώσσα μεταξύ των λέξεων diet και nutrition, αντιστοίχως.
Στη διατροφική έρευνα, η δίαιτα είναι μια πράξη που νοείται με αρχή και τέλος, με συγκεκριμένες συνθήκες και για συγκεκριμένο σκοπό. Συνήθεις σκοποί για να επιβάλλουμε ένα σώμα σε κάποια δίαιτα είναι μια ασθένεια (π.χ. κοιλιοκάκη, δίαιτα χωρίς γλουτένη ή υπέρταση, δίαιτα χαμηλή σε νάτριο), ή η προετοιμασία για κάποιο χειρουργείο ή ιατρική εξέταση (π.χ. γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση), ή κάποια αλλεργία (π.χ. σε αυγά, θαλασσινά, ξηρούς καρπούς κ.λπ.)
Δίαιτα Vs Διατροφή
Δίαιτα λοιπόν κάνω για ένα συγκεκριμένο σκοπό ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ενώ διατροφή κάνω πάντα και για πάντα: από τη μέρα που γεννιέμαι μέχρι τη μέρα που πεθαίνω. Σε καμία περίπτωση μια δίαιτα, λοιπόν, δεν είναι εφικτή και υλοποιήσιμη για πάντα ως τρόπος θρέψης ή ως συνεχόμενη διατροφική συμπεριφορά λόγω των παρακάτω βασικών λόγων:
- Μια δίαιτα, εξ ορισμού, στερείται συνήθως κάποιων τροφίμων ή/και θρεπτικών συστατικών, που μακροπρόθεσμα δημιουργούν –αποδεδειγμένα– προβλήματα υγείας.
- Μια δίαιτα, αν είναι αυστηρά υποθερμιδική, στρεσάρει το σώμα, με συνέπεια το αποτέλεσμα να είναι αντίθετο από το αναμενόμενο.
- Μία δίαιτα δεν εξυπηρετεί τις εξατομικευμένες ανάγκες κάθε σώματος, την εκάστοτε χρονική στιγμή, δημιουργώντας παράπλευρα προβλήματα μακροπρόθεσμα.
Αργά και Σταθερά
Ο μύθος όμως της δίαιτας έχει εγκατασταθεί στον εγκέφαλό μας ως συνώνυμο της απώλειας βάρους και της αισθητικής βελτίωσης του σώματός μας. Και εδώ έρχεται η μεγαλύτερη παρανόηση. Η απώλεια βάρους είναι μια πολυπαραγοντική διαδικασία και δεν εξαντλείται σε μια δίαιτα, πόσο μάλλον σε μια αυστηρή δίαιτα.
Τα επιπλέον κιλά ένα σώμα τα παίρνει ένα ένα. Και έτσι ακριβώς πρέπει να τα χάσει. Αργά και σταθερά, με ρυθμό αντίστοιχο αυτού με τον οποίο τα πήρε, αν θέλει να τα διατηρήσει. Οι δίαιτες λοιπόν στέρησης, που προκαλούν στρες στο σώμα μας και δεν ανταποκρίνονται στις εξατομικευμένες ανάγκες μας, όχι μόνο δεν ευνοούν την απώλεια βάρους, αλλά την υποθάλπουν μακροπρόθεσμα.
Διατροφικές Διαταραχές
Εκτός από τους παραπάνω τρεις λόγους, έχουμε δεδομένα, από το 2005 ή και πιο παλιά, ότι η απώλεια βάρους μέσω δίαιτας αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών (ανορεξίας, βουλιμίας, ορθορεξίας), ενώ η συνεχής συμπεριφορά δίαιτας συνήθως προϋπάρχει πριν από την εμφάνιση της διατροφικής διαταραχής (Butryn & Wadden, 2005).
Επιπλέον, το αν ένα άτομο ξεκινά τις διαδικασίες δίαιτας από μικρή ηλικία, έχει συσχετιστεί με χειρότερη φυσική και ψυχική υγεία, διαταραγμένη σχέση με το φαγητό, υπερβολικό ανικανοποίητο εικόνας σώματος, καθώς και γενικότερα προβλήματα υγείας μεταγενέστερα. Το αίσθημα της στέρησης και της καταπίεσης που δημιουργείται σε αυτού του είδους τις προσπάθειες απώλειας βάρους επηρεάζει και προετοιμάζει το «έδαφος» για υπερφαγίες και «συναισθηματικό φαγητό» σε μεταγενέστερη στιγμή της ζωής μας.
Θέλω κι Όχι Πρέπει
Πλέον, η επίτευξη απώλειας βάρους επιβεβαιώνεται ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με δίαιτες. Απαιτεί χρόνο και έλεγχο πολλών παραγόντων ταυτόχρονα, όπως εξατομικευμένη διατροφή ανάλογα με τα μεταβολικά και βιοχημικά χαρακτηριστικά του ατόμου, εξατομικευμένη άσκηση με βάρη, αντιστάσεις και αερόβιες ασκήσεις, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε σώματος, συνεκτίμηση της συνολικής υγείας και συνηθειών βάσει των οποίων έχει «χτιστεί» αυτό το βάρος, καθώς και αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς.
Στις συνεδρίες Food Coaching – Διατροφικής Ενδυνάμωσης δουλεύουμε τη συνολική στάση του ατόμου απέναντι στο φαγητό και στην πρόσληψη βάρους, προκειμένου η απώλεια βάρους να γίνει με βάση το ΘΕΛΩ και όχι με βάση το ΠΡΕΠΕΙ. Όσο και αν προσέχω τη διατροφή μου με υγιεινά τρόφιμα, αυτά δεν αρκούν για να προκαλέσουν απώλεια κιλών από μόνα τους. Δεν αρκεί να προσέξω απλώς τη διατροφή μου για να προσέξω το βάρος μου. Στο podcast μου Τα 10 Πρέπει και δεν Πρέπει της Δίαιτας μπορείτε να ακούσετε επιπλέον πληροφορίες.
Με την ευχή να μη χρειάζεται στο μέλλον μια μέρα κατά της δίαιτας, να σας προσέχετε!
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Εκπαιδεύοντας τους Γευστικούς μας Κάλυκες με τη Βαλεντίνη Κωνσταντινίδου
Σαλάτα Αντίβ με Μάνγκο, Σαγκουίνι, Blue Cheese και Chimichurri
«Go Greener, Feel Better» με Σπαράγγια και Ακτινίδια στο Εστιατόριο Fuga
