Η φεμινιστική κωμωδία «Αυτές που δεν Προλάβατε» από την ομάδα b.p.m. (beats per minute), την οποία παρακολούθησα την άνοιξη του 2023, κέρδισε το κοινό, ήδη από την πρώτη της παρουσίαση στην ΠΛΥΦΑ, σημειώνοντας διαρκή sold out.
Το έργο προσεγγίζει θέματα όπως η έμφυλη βία, η γυναικεία καταπίεση, η σεξουαλική παρενόχληση μέσα από το πρίσμα της γυναικείας ενδυνάμωσης και του δεσμού της γυναικείας φιλίας.
Με τρόπο σατιρικό, χιουμοριστικό αλλά και καυστικό, θίγει σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα με σκοπό να ευαισθητοποιήσει, να αφυπνίσει, να δραστηριοποιήσει όχι μόνο τις γυναίκες, ως άμεσα εμπλεκόμενες, αλλά το σύνολο της κοινωνίας.
Πλέον, το έργο μεταφέρεται στη σκηνή του «Θέατρου Χώρα», όπου θα παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη, από τις 9 Οκτωβρίου. Λίγο πριν ξανανοίξει η αυλαία, συνομίλησα με τη Δανάη Λιοδάκη, τη σκηνοθέτιδα και κειμενογράφο της παράστασης.
Η παράσταση «Αυτές που δεν Προλάβατε» ανεβαίνει ξανά φέτος στο «Θέατρο Χώρα» για όσες και όσους δεν προλάβανε. Περίμενες ότι στην τέταρτη σκηνοθετική σου προσπάθεια και στο δεύτερο έργο σου θα είχες αυτήν την επιτυχία; Τα sold out ήταν απανωτά πέρσι στην ΠΛΥΦΑ!
Ναι, «ανεβαίνουμε» ξανά σε νέο χώρο και είμαστε πραγματικά πολύ χαρούμενες. Κάνουμε τις απαραίτητες προσαρμογές για τη νέα σκηνή και ανυπομονούμε να ξαναμοιραστούμε το έργο μας με τον κόσμο που θα έρθει.
Είναι όντως η τέταρτη σκηνοθετική μου δουλειά, αλλά το δεύτερο έργο μου που ανεβαίνει στο θέατρο και νιώθω πολύ τυχερή που είχε αυτήν την αποδοχή από το κοινό. Νιώθω τυχερή αρχικά για την ομάδα μας, την b.p.m. theater group, τις ηθοποιούς και τους συντελεστές που με εμπιστεύτηκαν και δουλέψαμε μαζί, χωρίς να ξέρουμε ότι οι προσπάθειές μας θα ευοδωθούν και ότι θα πάει τόσο καλά η παράσταση.
Ωστόσο, στην περίπτωσή μας, τίποτα δεν ήρθε χωρίς σκληρή δουλειά, καθώς δεν ενταχθήκαμε αμέσως σε κάποιον μεγάλο οργανισμό. Η ομάδα μας για πέντε χρόνια δούλεψε πολύ και όχι πάντα σε τέλειες συνθήκες και στηριζόταν σε ένα δίκτυο συνεργατών και φίλων – που χωρίς αυτούς δεν θα είχαμε καταφέρει τίποτα.
Όταν παρακολούθησα το έργο, μου έκανε εντύπωση ο αριθμός των ανδρών, γύρω στα 25-35, στο κοινό. Το θεώρησα ελπιδοφόρο και επιμένω ότι στον αγώνα για την ισότητα είναι μαζί σας όλο και περισσότεροι άνδρες. Το παρατήρησες και εσύ ή/και οι συνεργάτες σου; Αν ναι, πώς το εκλαμβάνεις;
Για να είμαι ειλικρινής, νομίζω ότι έτυχε! Υπήρχαν μέρες που το κοινό ήταν γυναικείο κατά πολύ μεγάλο ποσοστό. Ωστόσο, προφανώς χαιρόμαστε να έρχονται και άνδρες να παρακολουθήσουν μια φεμινιστική παράσταση και εννοείται ότι η μάχη για την ισότητα δεν είναι μάχη ανάμεσα στα δύο φύλα.
Όλοι οι προοδευτικοί και ριζοσπαστικοί άνθρωποι είναι –ή θα έπρεπε να είναι– σύμμαχοί μας στον αγώνα για ισότητα. Πολλοί άνδρες έχουν αναγνωρίσει τον εαυτό τους σε κάποια από τις συμπεριφορές που καυτηριάζουμε στο έργο. Αυτό εννοείται ότι είναι κέρδος επίσης. Δεν πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι δεν μετασχηματίζονται, αλλιώς δεν θα κάναμε και θέατρο.
Διάβασα μια παλαιότερη συνέντευξή σου και θα διαφωνήσω σε κάτι. Θεωρώ ότι είναι θέμα εξουσίας και όχι θέμα φύλου το να σε διακόπτουν, να σε μειώνουν, να σε προσβάλλουν, ειδικά στο εργασιακό περιβάλλον. Έχω βιώσει συγκεκριμένες καταστάσεις, σε προηγούμενες εργασιακές θέσεις, και μάλιστα από γυναίκες. Θα ήθελες να το σχολιάσεις;
Συμφωνώ ότι είναι θέμα εξουσίας, αλλά και η πατριαρχία ένα σύστημα εξουσίας είναι. Σίγουρα αυτά είναι καταστάσεις και συμπεριφορές που μπορεί να συμβούν στον καθένα και στην καθεμία, απλώς στις γυναίκες είναι πιο συχνές και σχετίζονται με το φύλο τους. Αντίστοιχα, σε έναν μετανάστη, για παράδειγμα, μπορεί να είναι πιο συχνές τέτοιες απαξιωτικές συμπεριφορές και αυτό να σχετίζεται με τη χώρα προέλευσής του.
Αντίστοιχα πράγματα μπορεί να ισχύουν με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την εξωτερική εμφάνιση, το χρώμα του δέρματος, την αρτιμέλεια και όλα τα στοιχεία που ορίζουν το «κανονικό», το «θετικό», το «σωστό» στην κοινωνία μας.
Και για τις γυναίκες, λοιπόν, είναι πολύ βαθιά ριζωμένα κάποια κοινωνικά στερεότυπα που αναπαράγονται καθημερινά από τότε που γεννηθήκαμε και που δεν μπορούμε να τα ξεριζώσουμε από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι καλό, όμως, να αρχίζουμε να τα παρατηρούμε περισσότερο.
Το θέμα του έργου πραγματεύεται τη γυναικεία φιλία, το sisterhood, όπως το έχεις ονομάσει, και με αρκετό χιούμορ αντιμετωπίζει, μεταξύ άλλων, τα ζητήματα της παρενόχλησης, της γυναικείας χειραφέτησης (και χειραγώγησης). Πιστεύεις ότι έχει αλλάξει κάτι στην ελληνική κοινωνία; Το #MeToo ήταν μόδα ή πολύ συνειδητά οι γυναίκες πλέον «stand up for their rights»;
Πιστεύω πως υπάρχει ένα μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας που συζητάει αυτά τα ζητήματα σε σχέση με μια δεκαετία πριν. Ωστόσο, παράλληλα αυξάνονται τα βίαια περιστατικά προς τις γυναίκες, όπως οι γυναικοκτονίες, και συνολικά συντηρητικοποιείται ο πληθυσμός, όπως έδειξαν και οι πρόσφατες εθνικές εκλογές.
Επομένως, η ελληνική κοινωνία δεν είναι ένα πράγμα, υπάρχουν τάσεις που μπορεί να είναι και αντίρροπες και να προκαλούν συγκρούσεις. Κάποιες κοινωνικές ομάδες μπορεί να αλλάζουν προς μια προοδευτική κατεύθυνση και κάποιες να κάνουν το αντίθετο. Το στοίχημα, λοιπόν, παραμένει ανοιχτό.
Το #MeToo ήταν ένα κίνημα, όχι μια μόδα. Αυτό σημαίνει ότι είχε τα χαρακτηριστικά του κινήματος ως προς την ορμητικότητα, τον ενθουσιασμό, την αυθορμητισμό, και αυτό μπορεί να του δίνει την αίσθηση του παροδικού, του μη στέρεου. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι μόδα. Τώρα, το τι θα αφήσει στον χρόνο μένει να το δούμε.
Στο θέατρο, πάντως, νιώθω ότι έχουν αλλάξει αρκετά οι δυναμικές και ότι οι παραβιαστικές συμπεριφορές είναι λιγότερες, ενώ, αν συμβούν, οι γυναίκες πιο εύκολα μπορούν να μιλήσουν για αυτό.
Όταν γυρνάς στο κείμενο, εν αναμονή ίσως και της δεύτερης χρονιάς, ποια ατάκα του έργου σου έρχεται στο μυαλό;
Οι ηρωίδες, όταν αποφασίζουν να αναλάβουν δράση ενάντια στην πατριαρχία, λένε την ατάκα «για τις κόρες που δεν έχουμε κάνει, αλλά μπορεί να κάνουμε». Αυτή η στιγμή μου έρχεται στο μυαλό, γιατί μου φωτίζει αυτό που λέμε sisterhood ως μια σχέση όχι μόνο με τις γυναίκες δίπλα μας ή με αυτές που προηγήθηκαν από εμάς, αλλά και με αυτές που έρχονται, με αυτές που δεν έχουν καν γεννηθεί και τους χρωστάμε να συνεχίσουμε να παλεύουμε για να βρουν τον κόσμο λίγο καλύτερο από όσο τον βρήκαμε εμείς.
Έχεις κάποια πλάνα στα σκαριά που θα μπορούσες να μας εκμυστηρευτείς;
Αυτές τις μέρες δουλεύουμε μια ιδέα για ένα μονοήμερο event γύρω στα Χριστούγεννα, ένα «Δείπνο για την Αναζήτηση της Ευτυχίας». Θέλουμε να καλέσουμε κάποιους ανθρώπους που θεωρούμε εμείς «ειδικούς» και το κοινό, για να φάμε μαζί και να συζητήσουμε γιατί οι άνθρωποι δυσκολεύονται να βρουν την ευτυχία.
Κατά τα άλλα, γράφω καινούργια πράγματα και ελπίζω ότι σύντομα θα βρεθούν οι σωστές συνθήκες για να τα δούμε και επί σκηνής.
Δανάη, σε ευχαριστώ πολύ και εύχομαι πολλά sold out και τη δεύτερη χρονιά!
Ευχαριστώ και εγώ για τις ερωτήσεις!
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Διαβάστε εδώ την κριτική για την παράσταση στην ΠΛΥΦΑ.
Θεατρικές Παραστάσεις | Φθινόπωρο στα Θέατρα
Θέατρο του Νέου Κόσμου | Πέντε Χώροι, Πολλές Παραστάσεις
To Καλλιτεχνικό Πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής 2023-2024
