Επιθυμίες, ανάγκες, προσωπικός προϋπολογισμός, οργάνωση οικονομικών, αποταμίευση, κληρονομικά, επενδύσεις, ενοχές καταναλωτισμού, τεκμαρτό εισόδημα. Οικονομικοί όροι που αγχώνουν ή/και φοβίζουν τον αδαή πολίτη. Άγνωστες λέξεις για μεγάλη μερίδα των Ελλήνων, αν σκεφτεί κανείς πως το 57% των πολιτών της χώρας είναι χρηματοοικονομικά αναλφάβητο. Χρήσιμες έννοιες ωστόσο, αφού όσο καλύτερα τις μαθαίνουμε και τις αντιλαμβανόμαστε τόσο ευκολότερη γίνεται η καθημερινότητά μας.
Στο πλαίσιο του newsletter Financially Empowered, το οποίο ολοκληρώνεται με το 12ο τεύχος του, φιλοξενήθηκαν μια σειρά από άρθρα με τον τίτλο #AskTheExpert. Η στήλη προήλθε από το επιμορφωτικό πρόγραμμα «Μαθήματα Οικονομίας», το οποίο διοργάνωσε το Women On Top, με τη συνεργασία της αθηΝΕΑς και με την υποστήριξη της Παπαστράτος. Κάθε φορά, οι εκπαιδεύτριες του προγράμματος, απαντούσαν σε μια διαφορετική ερώτηση που τέθηκε από τις συμμετέχουσες.
Συγκεντρώσαμε όλα τα #AskTheExpert σε αυτό το κείμενο. Σαν ένα παζλ οικονομικών γνώσεων καθημερινής χρήσης.
Περιεχόμενα:
- Πώς Μπορώ να Διαχειριστώ τις Ενοχές μου Όταν Ξοδεύω;
- Πώς θα Ξεπεράσω τον Φόβο να Οργανώνω η Ίδια τα Οικονομικά μου;
- Πώς Μπορώ να Ξεχωρίσω τις Ανάγκες από τις Επιθυμίες μου;
- Πότε να Ξεκινήσω Αποταμίευση;
- Γιατί Πρέπει να Προετοιμάζω τον Προϋπολογισμό μου;
- Τι Είναι το Τεκμαρτό Εισόδημα;
- Πώς Μπορώ να Φροντίσω τα Κληρονομικά μου;
- Πώς να Aντιμετωπίσω τα Xρέη μου;
- Χρειάζομαι Πολλά Χρήματα για μια Επένδυση;
- Μπορώ να Στηρίζω τους Άλλους, Iκανοποιώντας και τις Δικές μου Ανάγκες;
***
#AskTheExpert 1:
Πώς Μπορώ να Διαχειριστώ τις Ενοχές μου Όταν Ξοδεύω; | Απαντά η Ελένη Ματράκη
Το καλό νέο είναι ότι οι ενοχές που αισθανόμαστε όταν ξοδεύουμε δεν είναι απαραίτητα κάτι αρνητικό. Θα μπορούσαν μάλιστα να θεωρηθούν και χρήσιμες, καθώς λειτουργούν ως μέσο προειδοποίησης, ως εσωτερικός συναγερμός που μπορεί να μας βοηθήσει να αποφύγουμε αλόγιστες και παρορμητικές δαπάνες.
Οι πεποιθήσεις μας σχετικά με τα χρήματα, όπως αυτές διαμορφώθηκαν ως επί το πλείστον στην παιδική μας ηλικία, σε συνδυασμό με τις δύσκολες σύγχρονες οικονομικές συνθήκες, είναι φυσιολογικό να μας οδηγούν στο να νιώθουμε ενοχικά, συνήθως όταν εκπληρώνουμε μία επιθυμία μας εις βάρος μιας «επείγουσας» δαπάνης.
Τι Μπορούμε να Κάνουμε για να Απαλλαχθούμε από Αυτή την Αίσθηση Βάρους και να Αξιοποιήσουμε Θετικά Αυτό το Δυσάρεστο Συναίσθημα;
Κατ’ αρχάς αναγνωρίζουμε ότι καθεμία από εμάς δικαιούται και αξίζει να ανταμείβει τον εαυτό της. Η ζωή δεν θα έπρεπε να είναι μόνο ένας διαρκής αγώνας προσπαθώντας να πληρώσω τους λογαριασμούς μου. Όταν αποφασίσω να ασχοληθώ με ενθουσιασμό και όχι με φόβο ή άγχος με τα οικονομικά μου, θα αποκτήσω μια πιο ξεκάθαρη εικόνα των οικονομικών μου προτεραιοτήτων και τότε θα μπορώ να προσφέρω πού και πού στον εαυτό μου κάτι που με ευχαριστεί, ξοδεύοντας συνειδητά.
Ο όρος «συνειδητή δαπάνη» (του οικονομικού ψυχολόγου Bradley Klontz) είναι το κλειδί, αφού για να εξαλείψω τις ασυνείδητες δαπάνες, οι οποίες είναι συνήθως και αυτές που μου προκαλούν ενοχές, θα πρέπει να θέσω στον εαυτό μου πολύ συγκεκριμένες ερωτήσεις σχετικά με το πού ξοδεύω και πού θέλω να ξοδεύω χρήματα και γιατί.
Παράλληλα, είναι πολύ σημαντικό να συγχωρήσω τον εαυτό μου για τις μέχρι τώρα «λάθος» οικονομικές αποφάσεις και να έχω στο μυαλό μου ότι με την αλλαγή της νοητικής μου στάσης απέναντι στα χρήματα, την καλλιέργεια υγειών οικονομικών συνηθειών και ένα συνειδητό πλάνο δαπανών, μπορώ από σήμερα κιόλας να ξεκινήσω να ζω ευθυγραμμισμένη με ό,τι είναι σημαντικό για εμένα.
#AskTheExpert 2:
Πώς θα Ξεπεράσω τον Φόβο να Οργανώνω η Ίδια τα Οικονομικά μου; |Απαντά η Όλγα Τσιούρβα
Είναι λογικό να φοβάσαι να «ακουμπήσεις» τα οικονομικά σου, ιδίως αν θεωρείς ότι δεν βρίσκεσαι σε καλή οικονομική κατάσταση. Σε τέτοιες περιόδους, φαινομενικά απλά πράγματα, όπως το να προσπαθήσουμε να βάλουμε τάξη στα έξοδά μας ή να κάνουμε μια καταγραφή τυχόν εσόδων, είναι πολύ πιθανό να μας δημιουργήσουν ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία, στρες, ακόμη και απόγνωση. Αρκετά συχνά, ακριβώς επειδή φοβόμαστε να μπούμε στη διαδικασία να αποτυπώσουμε την ακριβή οικονομική μας κατάσταση, πείθουμε τον εαυτό μας ότι δεν χρειάζεται να βάλουμε καμία τάξη και ότι δεν υπάρχει τίποτα να οργανώσουμε.
Ωστόσο, η οργάνωση των οικονομικών μας και η αποτύπωση της τρέχουσας κατάστασης, ακόμη και αν έχουμε πολύ λίγα έσοδα, ενώ τα έξοδα συνεχίζουν να «τρέχουν», μπορεί να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε συνήθειες από τις οποίες θέλουμε να απαλλαγούμε, αλλά και τα εμπόδια που στέκονται στον δρόμο για την οικονομική μας ανεξαρτησία.
Πώς Λοιπόν Μπορούμε να Ξεπεράσουμε τον Φόβο μας;
To πρώτο βήμα είναι να καταγράψουμε (σε χαρτί, στο κινητό, όπου μας αρέσει) τι ακριβώς φοβόμαστε. Ότι πιθανόν κάτι δεν έχουμε κάνει καλά; Ότι στα μέσα του μήνα δεν θα έχουμε λεφτά; Ότι δεν θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις βασικές μας υποχρεώσεις; Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος μας σχετικά με το τι θα «ανακαλύψουμε» αν πάμε να βάλουμε τάξη στα οικονομικά μας;
To δεύτερο βήμα είναι να επιλέξουμε ένα άτομο που εμπιστευόμαστε για να μιλήσουμε μαζί του για αυτό ή αυτά που μας δυσκολεύουν και να ζητήσουμε τη βοήθειά του/της στην οργάνωση των οικονομικών μας. Μπορούμε μαζί να σκεφτούμε πιθανές λύσεις, να θέσουμε συγκεκριμένους στόχους ή απλώς να συζητάμε και να μοιραζόμαστε τις ανησυχίες μας.
Άλλωστε, γενναιότητα δεν σημαίνει απουσία φόβου, αλλά διαχείρισή του.
#AskTheExpert 3:
Πώς Μπορώ να Ξεχωρίσω τις Ανάγκες από τις Επιθυμίες μου; | Απαντά η Ελένη Ματράκη
Πώς μπορώ να ξεχωρίσω τις ανάγκες από τις επιθυμίες μου; Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση φαίνεται απλοϊκή: οι ανάγκες είναι τα πράγματα που χρειαζόμαστε και οι επιθυμίες τα πράγματα που θέλουμε να αποκτήσουμε. Πέρα όμως από αυτή την ευνόητη διάκριση, είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε την ουσιαστική διαφορά μεταξύ αναγκών και επιθυμιών, αφού αυτό θα μας οδηγήσει στο να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να αναγνωρίσουμε τις αξίες μας, να μάθουμε να θέτουμε προτεραιότητες και, στην προκειμένη περίπτωση, να διαχειριζόμαστε με ορθότερο τρόπο τα οικονομικά μας.
Με Στόχο την Ισορροπία
Ως ανάγκες αναφέρονται όλα αυτά που μας είναι απαραίτητα για να επιβιώσουμε κατ’ αρχάς, αλλά και για να ζήσουμε με αξιοπρέπεια και να έχουμε στοιχειώδη ποιότητα ζωής. Πέρα δηλαδή από το νερό, την τροφή, τη στέγη, τον ρουχισμό, αναγκαία στην ποιοτική μας καθημερινότητα είναι η πρόσβαση στην υγεία, η εκπαίδευση, η συναισθηματική φροντίδα, η ελευθερία.
Από την άλλη, οι επιθυμίες αφορούν αγαθά ή εμπειρίες που θα θέλαμε να αποκτήσουμε και που θα μας πρόσφεραν ευχαρίστηση (μικρές επιθυμίες) ή και νόημα, μια αίσθηση πληρότητας (μεγάλες επιθυμίες). Ακριβώς για αυτό τον λόγο, παρόλο που η κάλυψη των αναγκών μας αποτελεί –και καλό είναι να αποτελεί– προτεραιότητα, η εκπλήρωση κάποιων επιθυμιών μας συνειδητά και με επίγνωση μπορεί να μας βοηθήσει να γίνουμε χαρούμενες/οι και να αισθανθούμε καλύτερα.
Τέλος, αν κάνουμε μια ανασκόπηση, σίγουρα θα δούμε ότι στο παρελθόν έχουμε εκπληρώσει πολλές από τις επιθυμίες μας. Αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να εστιάσουμε σε όσα ήδη έχουμε και να τα εκτιμήσουμε.
Το να μπορούμε να διακρίνουμε ανάγκες από επιθυμίες, το να δίνουμε χώρο και στα δύο, το να επιλέγουμε συνειδητά ποιες θα ικανοποιήσουμε και το να εκτιμούμε όσα ήδη έχουμε μπορεί να μας οδηγήσουν σε καλύτερες οικονομικές επιλογές και σταδιακά σε μια αίσθηση ισορροπίας, χαράς και ευζωίας.
#AskTheExpert 4:
Πότε να Ξεκινήσω Αποταμίευση; | Απαντά η Στεφανία Καββαδία
Όσο κι αν θα θέλαμε να υπάρχει πάντα «στην άκρη» ένα κεφάλαιο ασφάλειας για κάποια έκτακτη ανάγκη, για την απόλαυση της ζωής, ακόμη και για επενδύσεις, η πιεστική οικονομική συνθήκη που βιώνουμε όλες και όλοι σήμερα καθιστά την αποταμίευση ολοένα πιο δύσκολη.
Οδηγός Αποταμίευσης
Γι’ αυτό σκεφτήκαμε να δημιουργήσουμε εδώ έναν οδηγό τσέπης με ερωτήσεις-κλειδιά που θα μας βοηθήσουν να κάνουμε πιο εύκολη και πιο αποτελεσματική κάθε προσπάθεια αποταμίευσης.
- Έχω επίγνωση της παρούσας οικονομικής μου κατάστασης;
Καταγράφω τα έσοδα και έξοδά μου, προϋπολογίζω τις πάγιες και έκτακτες υποχρεώσεις μου ανά μήνα και εντοπίζω τυχόν άσκοπες σπατάλες που μπορώ να περιορίσω. - Ποιοι είναι οι μακροπρόθεσμοι και βραχυπρόθεσμοι στόχοι μου;
Τους σπάω σε μικρότερους εφικτούς ποσοτικούς στόχους. Για παράδειγμα, αν αποταμιεύω 40 ευρώ κάθε μήνα, σε ένα χρόνο θα μπορώ να πληρώσω το εισιτήριο για το ταξίδι που σχεδιάζω. - Ακολουθώ τον κανόνα «πληρώνω πρώτα τον εαυτό μου»; Είναι προτιμότερο να αποταμιεύω στην αρχή του μήνα (και ιδανικά, το 10% του εισοδήματός μου), παρά στο τέλος «ό,τι –συνήθως δεν– περισσεύει». Ακόμη καλύτερα, αυτή η διαδικασία μπορεί να αυτοματοποιηθεί μέσω των τραπεζικών λογαριασμών μου.
- Φροντίζω να βάζω τυχόν extras (δώρα, επιδόματα, bonus, επιστροφή φόρου) στον κουμπαρά;
- Θυμάμαι να ξεκινώ με μικρά βήματα και να αναθεωρώ τακτικά το αποταμιευτικό μου πλάνο; Αποδέχομαι το ενδεχόμενο να «λοξοδρομήσω», επιμένω με μεγαλύτερη πειθαρχία και δεν τα παρατάω.
Ασφάλεια για το Μέλλον
Έρευνες καταδεικνύουν ότι η αποταμίευση ωφελεί την ψυχική υγεία μειώνοντας το άγχος, ενώ προάγει μια νέα στάση ζωής. Υπό αυτό το πρίσμα, η αποταμίευση είναι μια πράξη αυτοφροντίδας. Δηλαδή, πότε μπορώ να ξεκινήσω να αποταμιεύω; Αν όχι χθες, σίγουρα σήμερα!
#Ask The Expert 5:
Γιατί Πρέπει να Προετοιμάζω τον Προϋπολογισμό μου; | Απαντά η Αγγελική Σαββίδου
Ας υποθέσουμε πως θέλεις να πας σε ένα μέρος που ονειρεύεσαι και πως πρέπει να κάνεις όλες τις ετοιμασίες για τη διαδρομή μόνη σου. Χάρτες, GPS, διόδια, καύσιμα, νερό για τον δρόμο. Πρέπει να τα υπολογίσεις όλα, για να είναι το ταξίδι σου όσο το δυνατόν πιο ξεκούραστο και με λιγότερα απρόοπτα. Να μπορέσεις να το απολαύσεις παρότι θα είσαι η οδηγός. Τι κάνεις; Παίρνεις χαρτί, excel, app, ό,τι βολεύει εσένα καλύτερα, και ξεκινάς καταγραφή και σχεδιασμό.
Στο 100ό χιλιόμετρο έχει διόδια, στο 140ό χιλιόμετρο έχει βενζινάδικο. Θα είναι όλα καταγεγραμμένα και εσύ θα είσαι χαλαρή να απολαμβάνεις τη θέα έξω από το τζάμι και τα χιλιόμετρα να τρέχουν. Γιατί έχεις κάνει την προετοιμασία σου. Δεν έγινε από μόνο του! Έτσι και στα οικονομικά σου. Τι προορισμό έχεις; Να αγοράσεις σπίτι, να πάρεις πτυχίο, να κάνεις δική σου επιχείρηση; Καμία διαφορά!
Χαρτογραφήστε την Οικονομική σας Πορεία
Το GPS/χάρτης της οικονομικής ζωής μας είναι ο προϋπολογισμός, το budget. Όποιο εργαλείο καταγραφής και αν χρησιμοποιείς, τα δεδομένα που χρειάζεσαι για να πας από το σημείο Α στο Β είναι τα έσοδα και τα έξοδα. Επομένως, συγκεντρώνεις όλα τα δεδομένα σου που τα αφορούν: λογαριασμοί κοινής ωφέλειας, ενοίκια, έξοδα αυτοκινήτου/μηχανής, μεταφορικά, έξοδα διαβίωσης και καλλωπισμού, μισθό, επιδόματα, υποτροφίες. Όλα, ε;
Tα αθροίζεις, τα κοιτάς από εδώ, τα κοιτάς από εκεί και τότε αρχίζουν οι απορίες, όπως πού θα βάλω ένα έξοδο το οποίο πληρώνεται περιστασιακά; Το υπολογίζω όταν το πραγματοποιώ;
Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι να το «σπας» για να είναι πιο διαχειρίσιμο.
Τι Εννοούμε και Πώς Γίνεται Αυτό
Ας υποθέσουμε ότι έχεις να πληρώσεις την εξαμηνιαία ασφάλεια του αυτοκινήτου σου. Τι κάνεις; Επιβεβαιώνεις το ακριβές ποσό και την ημερομηνία καταβολής –έστω ότι είναι 240 ευρώ– και πρέπει να καταβληθεί στις 2 Αυγούστου. Διαιρείς το ποσό διαά 6, δηλαδή 240 ευρώ/6 μήνες= 40 ευρώ/μήνα. Υπολογίζεις ότι για τους 6 προηγούμενους μήνες από την ημερομηνία καταβολής θα αφαιρείς τα 40 ευρώ από τα μηνιαία έσοδά σου και θα τα προσθέτεις στα έξοδά σου που αφορούν την ασφάλεια του αυτοκινήτου. Τα αποταμιεύεις, δηλαδή, για αυτό τον σκοπό.
Τι Κερδίζεις;
Όταν φτάσει η ημερομηνία καταβολής, έχεις ήδη συγκεντρώσει το ποσό, με λιγότερο άγχος, αφού το συγκεντρώνεις τμηματικά, είσαι συνεπής στις υποχρεώσεις σου και μπορείς να συνεχίσεις τις δραστηριότητές σου τον συγκεκριμένο μήνα χωρίς επιπλέον στερήσεις.
Ο τρόπος αυτός, το να χωρίζεις τα έξοδα σε μηνιαία κλίμακα, εφαρμόζεται σε πλήθος δαπανών και σου εξασφαλίζει μια ομαλή ροή στον προϋπολογισμό και στη ζωή σου. Το βασικότερο είναι να κρατάς το GPS των οικονομικών σου (προϋπολογισμός) ενήμερο για να γνωρίζεις τη διαδρομή και τα εμπόδια που έχεις να διαχειριστείς.
Να θυμάσαι πως υπάρχει τουλάχιστον ένας τρόπος που σου ταιριάζει, αρκεί να τον βρεις και να τον κάνεις κομμάτι της καθημερινότητάς σου. Πίστεψέ με, αξίζει!
#Ask the Expert 6:
Τι Είναι το Τεκμαρτό Εισόδημα; | Απαντά η Ελίνα Μαξούρα
Αν είσαι κάτοικος Ελλάδας, είσαι άνω των 18 και εργάζεσαι ή έχεις πραγματικά ή «τεκμαρτά» εισοδήματα, τότε είσαι υποχρεωμένος/η από τον νόμο να διαθέτεις Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) και να υποβάλλεις κάθε χρόνο φορολογική δήλωση για τα εισοδήματα και τις δαπάνες του προηγούμενου χρόνου.
Ποια Είναι Όμως τα Πραγματικά και Ποια τα Τεκμαρτά Εισοδήματα;
Πραγματικά εισοδήματα ονομάζονται τα χρήματα που λαμβάνεις από τη δουλειά, την επιχειρηματική σου δραστηριότητα, τις τυχόν αγοραπωλησίες, τις επενδύσεις σου.
Τεκμαρτά εισοδήματα είναι αυτά που, ανάλογα με το κόστος που πηγάζει από τον τρόπο της ζωής σου, συμπεραίνεται ότι έχεις εισπράξει.
Για παράδειγμα, έστω ότι εργάζεσαι μερικές ώρες την εβδομάδα και το ετήσιο εισόδημά σου είναι 3.500 ευρώ. Αν κατά τη διάρκεια της ίδιας χρονιάς πληρώσεις στο ιδιωτικό σχολείο του παιδιού σου με 3.330 ευρώ και αγοράσεις και ένα αυτοκίνητο αξίας 5.000 ευρώ, τότε λογικά προκύπτει ότι, για να έχεις την οικονομική δυνατότητα να διαθέτεις τα συγκεκριμένα χρήματα, υπάρχει αντίστοιχα και η δυνατότητα άντλησής τους από συγκεκριμένη πηγή. Συμπεραίνεται, δηλαδή, ότι έχεις ένα τεκμαρτό εισόδημα, για το οποίο και θα πρέπει να φορολογηθείς.
Στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών μπορείς να βρεις αναλυτικούς πίνακες με τα ποσά στα οποία αντιστοιχούν καθεμία από τις τεκμαρτές δαπάνες.
#AskTheExpert 7:
Πώς Μπορώ να Φροντίσω τα Κληρονομικά μου; | Απαντά η Αγγελική Σαββίδου
Η ζωή μας κάνει κύκλους, το ίδιο και οι… κληρονομιές παντός είδους. Δεχόμαστε κληρονομιές, αλλά και αφήνουμε κληρονομιές.
Γενικά μιλώντας, η «κληρονομία», τα «κληρονομικά», είναι λέξεις που μας οδηγούν σε σκέψεις που προσπαθούμε ίσως –και δικαίως– να αποφύγουμε. Όμως, το οφείλουμε στους ανθρώπους μας, σε όσους/ες αγαπάμε, για τις επιχειρήσεις που δημιουργήσαμε και για όσα χτίσαμε και παλέψαμε να κάνουμε κάποια προετοιμασία προς αυτή την κατεύθυνση.
Η φροντίδα των κληρονομικών μας φανερώνει σεβασμό προς τους δικούς μας ανθρώπους, αλλά και προς τον εαυτό μας. Πώς μπορούμε να το πετύχουμε; Τακτοποιώντας τα αγαθά που θέλουμε να κληρονομήσουν. Όσα και ό,τι περιλαμβάνουν αυτά, είτε είναι λίγα είτε περισσότερα, ακόμα και εκείνα που έχουν μόνο συναισθηματική αξία.
Τι Πρέπει να Τακτοποιήσεις;
Εσύ που ξέρεις καλύτερα από όλους/ες τι ανοίγματα, τι υποχρεώσεις και απαιτήσεις συνοδεύουν αυτά τα αγαθά, είσαι η/ο μόνη/ος που μπορείς να τα καταγράψεις. Όσο πιο αναλυτικά γίνεται!
Πού έχεις τραπεζικούς λογαριασμούς, ποιοι είναι, έχεις συνδικαιούχους;
Ακίνητα, κινητά, τιμαλφή, θυρίδες. Αν υπάρχουν, πού είναι; Τα συμβόλαια, οι τίτλοι, είναι κάπου συγκεντρωμένα τυπωμένα ή/και ψηφιακά ώστε να μην ψάχνουν και να μην πληρώνουν άσκοπα για να βρουν ένα χαρτί που –πολύ απλά– θα μπορούσες να έχεις στο συρτάρι σου;
Ποιος/α από τους ανθρώπους γύρω σου θέλεις να πάρει καθετί; Ακόμα και το πιο απλό πράγμα, ένα αντικείμενο ή ένα βιβλίο, θα ήταν όμορφο να φτάσει στα χέρια κάποιου σύμφωνα με τη δική σου επιθυμία.
Όσο για πιο δύσκολες περιπτώσεις, όπως είναι τα δανεικά, ακόμα και τα όργανα σώματος, αντιλαμβάνεσαι ότι είναι επίσης σημαντικό να τα έχεις κατά νου.
Εσύ Αποφασίζεις
Για ό,τι, μα ό,τι και αν είναι αυτό που έχεις στην κατοχή σου, ακόμα και τα χρέη –μην ξεχνάς, δικά σου είναι και θα τους τα κληροδοτήσεις (μια και τα χρέη, δυστυχώς, δεν παύουν να υπάρχουν έπειτα από εμάς)–, οφείλεις να έχεις ενημερώσει σχετικά με την ύπαρξή τους, πού είναι και πώς έχεις σκεφτεί να τα τακτοποιήσεις ή πώς έχεις οργανώσει την εξόφλησή τους.
Δημιουργούμε εταιρείες, επιχειρήσεις, αγωνιζόμαστε μια ζωή, αλλά αρνούμαστε να ορίσουμε ποια θα είναι η διάδοχη κατάσταση. Δεν θέλεις να είσαι εσύ που θα το αποφασίσεις;
Η ζωή είναι υπέροχη, αλλά και απρόβλεπτη, γι’ αυτό κάποια πράγματα καλό είναι να τα έχουμε προετοιμάσει. Επειδή όλα αυτά θα είναι εδώ και έπειτα από εμάς. Το χρωστάμε στους οικείους μας, στη ζωή που ζήσαμε και για όσα προσπαθήσαμε.
Για τους ανθρώπους μας. Αλλά και για τον εαυτό μας και για την κληρονομιά μας.
#AskTheExpert 8:
Πώς να Aντιμετωπίσω τα Xρέη μου; | Απαντά η Στεφανία Καββαδία
Μήπως τελευταία ξυπνάς μέσα στη νύχτα με άγχος για τις οικονομικές σου υποχρεώσεις; Άραγε, αποφεύγεις να απαντήσεις σε άγνωστους τηλεφωνικούς αριθμούς; Πότε ήταν η τελευταία φορά που δεν ένιωσες βάρος στο στήθος; Οι άνθρωποι που χρωστάνε περισσότερα από όσα μπορούν να πληρώσουν παρουσιάζουν συχνότερα ψυχικές διαταραχές, προβλήματα υγείας και χαμηλό επίπεδο ζωής.
Χρηματοοικονομικό Άγχος
Το χρηματοοικονομικό άγχος (financial stress) οφείλεται σε προβλήματα που προκύπτουν από τη διαχείριση των οικονομικών της οικογένειας ή της επιχείρησης.
Έρχεται η στιγμή, ωστόσο, που συνειδητοποιείς ότι πρέπει να αντιμετωπίσεις την κατάσταση χωρίς χρονοτριβή. Αλλά, τι να πρωτοκάνεις όταν έχεις πελαγώσει με τις δόσεις, τις ειδοποιήσεις, τα τηλεφωνήματα; Για αρχή, συγκέντρωσε κάθε σχετικό έγγραφο –για παράδειγμα, ειδοποιητήρια δόσεων, έγγραφα που σχετίζονται με χρεωστικά και πιστωτικά στοιχεία τραπεζών ή άλλων οργανισμών– και βρες τις πληροφορίες για το οφειλόμενο ποσό, τη διάρκεια που απομένει, το μηνιαίο ποσό δόσης και το επιτόκιο.
Την ίδια διαδικασία θα κάνεις και για κάθε δάνειο στο οποίο εμπλέκεσαι ως εγγυήτρια/ής, καθώς έχεις δεσμευτεί για την ομαλή αποπληρωμή των χρεών άλλων προσώπων.
Τι Να Κάνεις
Φρόντισε να τακτοποιείς εγκαίρως και χωρίς παρέκκλιση τις οφειλές σου. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, αναζήτησε άμεσα επαγγελματική βοήθεια, επικοινωνώντας με την τράπεζα ή την εταιρεία διαχείρισης. Πιθανόν να σου προταθεί κάποιο πρόγραμμα διακανονισμού, συγκέντρωσης οφειλών ή ρύθμισης που να καθιστά το χρέος βιώσιμο και με πιο βολικούς όρους αποπληρωμής. Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, θα μπορούσες να ζητήσεις συμβουλή δικηγόρου για τρόπους δικαστικής επίλυσης.
Το κρίσιμο στοιχείο είναι η ενεργητική διαχείριση της κατάστασης. Η πιο επικίνδυνη παγίδα είναι να συνεχίσεις να αποφεύγεις να διαχειριστείς τα χρέη που ολοένα γιγαντώνονται. Αφού συμβουλευτείς επαγγελματίες –λογιστή, τραπεζικό, δικηγόρο, οικονομικό σύμβουλο– που εμπιστεύεσαι, συγκέντρωσε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να επιλέξεις τη λύση που σε συμφέρει περισσότερο.
Η αποπληρωμή χρέους είναι μια μακρόχρονη διαδικασία που, εκτός από καλό προσωπικό και οικογενειακό προγραμματισμό με ειλικρινή και ανοιχτή επικοινωνία των μελών, απαιτεί σχέδιο και πειθαρχία.
#AskTheExpert 9:
Χρειάζομαι Πολλά Χρήματα για μια Επένδυση; | Απαντά η Μίνα Μισυρλή
Συνηθίζουμε να συνδέουμε τις επενδύσεις με ποσά που έχουν πολλά μηδενικά, όμως στην πραγματικότητα μπορούμε να ξεκινήσουμε και με πολύ μικρότερα. Μάλιστα, είναι προτιμότερο, ακόμη κι αν έχουμε ένα μεγάλο ποσό, να επιλέξουμε να το τοποθετήσουμε κάπου σταδιακά, από το να επενδύσουμε όλο το ποσό σε μια μόνο χρονική στιγμή.
Έτσι, είναι πιο πιθανό να πετύχουμε έναν καλύτερο μέσο όρο τιμής. Ειδικά στην αρχή, το να ξεκινήσουμε με μικρά ποσά θα μας βοηθήσει να διακρίνουμε πώς αντιδρούμε στην ανάληψη του κινδύνου που συνοδεύει τις επενδύσεις και να μάθουμε σε ποιον τύπο επενδυτή/τριας ανήκουμε.
Επενδύοντας στο Μέλλον
Πολύ σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι οι επενδύσεις έχουν μακροχρόνιο ορίζοντα (πάνω από 3-5 χρόνια) και γι’ αυτό δεν πρέπει να επενδύουμε ποσά που θα χρειαστούμε σύντομα. Αν δεν πιεζόμαστε χρονικά, μπορούμε να αντιδρούμε με μεγαλύτερη ψυχραιμία, αποφεύγοντας να ρευστοποιήσουμε με ζημία σε άσχημες περιοδικές καταστάσεις της αγοράς.
Επιπλέον, θυμόμαστε ότι δεν επενδύουμε όλα μας τα χρήματα μόνο σε μία επιλογή, αλλά μοιράζουμε το ποσό μας σε διαφορετικές επενδυτικές πράξεις.
Το ιδανικό θα ήταν να δημιουργήσουμε μια τακτική ροή χρημάτων σε διάφορες επενδύσεις, τηρώντας τους κανόνες της διασποράς των επενδυτικών επιλογών μας και του πολύ απαραίτητου μακροπρόθεσμου χρονικού ορίζοντα που πρέπει να έχουμε στη διάθεσή μας.
#AskTheExpert 10:
Μπορώ να Στηρίζω τους Άλλους, Iκανοποιώντας και τις Δικές μου Ανάγκες; | Απαντά η Ελίνα Μαξούρα
Πολλές φορές μας προβληματίζει το πώς μπορούμε να στηρίζουμε, εφόσον χρειάζεται, τους σημαντικούς άλλους της ζωής μας και, παράλληλα, να ικανοποιούμε και το δικό μας όραμα, τα δικά μας σχέδια, τα οποία απαιτούν και μέρος του κοινού οικονομικού προϋπολογισμού για να υλοποιηθούν.
Η πολυπόθητη ισορροπία είναι απαραίτητη και σε αυτόν τον τομέα, ώστε η ζυγαριά να μη γέρνει μόνο προς την τακτοποίηση των κοινών οικονομικών υποχρεώσεων (π.χ. επαγγελματική πορεία συντρόφου, σπουδές παιδιών, φροντίδα υγείας γονέων κ.ά.), αφήνοντας πίσω –για μεγάλα χρονικά διαστήματα– την υλοποίηση των δικών μας χρηματοοικονομικών στόχων.
Η πραγματικότητα που μπορεί να βιώνεις σήμερα μπορεί να υπάρχει επειδή ξεκίνησε με την εξής συζήτηση: «ξέρεις, θέλω να κάνω αυτό, συμφωνείς να στηρίξουμε την προσπάθειά μου για x χρονικό διάστημα; Και στη συνέχεια να στηρίξουμε τα δικά σου πλάνα;». Ή μπορεί και όχι. Για να συμβαίνει, όμως, σημαίνει πως κατά κάποιο τρόπο, έστω και άτυπα, έχεις συμφωνήσει σε αυτές τις συνθήκες.
Από την άλλη, το ότι συμφώνησες σε κάτι (στόχο, διαδικασία, ανάληψη ρόλου κ.ά.) πριν από δέκα χρόνια, δεν σημαίνει ότι ισχύει ακόμα η ίδια συνθήκη. Ειδικά αν έχουν αλλάξει οι καταστάσεις, οι ανάγκες, οι στόχοι, εμείς οι ίδιες.
Τι Μπορείς να Κάνεις Τώρα:
- Επίγνωση: Να χαρτογραφήσεις τις προσωπικές σου επιθυμίες και ανάγκες, τους φόβους, τις προτεραιότητες, την οικονομική κατάσταση.
- Επικοινωνία: Να μιλάς ανοιχτά και με σαφήνεια με τον/τους ανθρώπους που μοιράζεστε κοινά οικονομικά πλάνα για όλα τα θέματα: όσα σκέφτεσαι, νιώθεις, σε προβληματίζουν και θέλεις, σε σχέση με την οικονομική σας κατάσταση, τους στόχους, τα έσοδα-έξοδα, τα χρέη, τις επενδύσεις, τα μελλοντικά πλάνα. Φρόντισε αυτό να γίνεται τακτικά, έστω και αν πρόκειται για σύντομες συζητήσεις.
- Συνεργασία: Να αποφασίσετε τον τρόπο με τον οποίο θα συνεργαστείτε ως ομάδα. Να θέσετε κανόνες, διαδικασίες, κοινούς στόχους, και να αξιοποιήσετε τις γνώσεις και την εμπειρία κάθε μέλους για να καταφέρετε τόσο τους κοινούς όσο και τους ατομικούς σας στόχους.
- Όρια: Τα όρια τα θέτουμε στον εαυτό μας. Μέχρι πού μπορείτε εσείς οι ίδιοι να προχωρήσετε ή τι επιτρέπετε στον εαυτό σας να κάνει. Άρα, πρώτα αναγνωρίζετε εσείς τα όριά σας και έπειτα τα επικοινωνείτε με σαφήνεια, ξεκάθαρα, ευγενικά και αυστηρά στους άλλους, ορίζοντας τυχόν συγκεκριμένες συνέπειες στην περίπτωση της μη τήρησής τους.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Οδηγός για πιο Αποτελεσματικό Οικονομικό Σχεδιασμό
